Johan Doxa - Vier herinneringen aan een Brabantschen Gothieker

Herman Teirlinck

Description

The Project Gutenberg EBook of Johan Doxa, by Herman TeirlinckThis eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.netTitle: Johan DoxaVier herinneringen aan een Brabantschen GothiekerAuthor: Herman TeirlinckRelease Date: October 9, 2005 [EBook #16841]Language: Dutch*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK JOHAN DOXA ***Produced by Marc D'Hooghe.I GETROUWDII LICHTMISIII DE BOETVAARDIGEIV DE SCHADUWJOHAN DOXAVIER HERINNERINGEN AAN EEN BRABANTSCHEN GOTHIEKERdoorHERMAN TEIRLINCK1917IJOHAN DOXAGETROUWDJohan Doxa, de vader, verkocht speelgoed in de Zespenningstraat, een grijze wijk van nauwe steegjes, midden in deLage Stad. Hij had er een smal winkeltje met een gebroken drempelzuil, een vunzigen gang en een groen-houten hekje,waarop, tenden een buigzaam veerijzer, een waarschuwende bel vastgehecht was. Het winkeltje was grauw, haastdonker. De roode tichelvloer gloeide langzaam op uit de halve donkerte, maar de vierkante toog somberde, gelijk eenharde, massale schaduw, vlak onder het venster, dat met zijne menige uitstalling, de dagklaarte buiten hield. Die toogdroeg een verscheiden weelde van lekkernijen, muntebollen, lekstokken, stampers, ovenbeesten, kramellen,kletskoppen en amandelbrood. Al dat bonte gesnoeper lag er, in blikken kistjes nevenseen, elk met ...

Informations

• Publié par: ustla
• Publié le: 08 décembre 2010
• Nombre de lectures: 35
• Langue: Nederlandse

Extrait

The Project Gutenberg EBook of Johan Doxa, by Herman Teirlinck This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.net

Title: Johan Doxa Vier herinneringen aan een Brabantschen Gothieker Author: Herman Teirlinck Release Date: October 9, 2005 [EBook #16841] Language: Dutch

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK JOHAN DOXA ***

Produced by Marc D'Hooghe.

I GETROUWD II LICHTMIS III DE BOETVAARDIGE IV DE SCHADUW

JOHAN DOXA

VIER HERINNERINGEN AAN EEN BRABANTSCHEN GOTHIEKER

door

HERMAN TEIRLINCK

1917

I

UWD D NAHOJ ORTEG AXO hir tej r,meaa wdlozakrethcu egin sliep.de, at ecsihdlrekeneed ,onwobea ox DanohJen ls, e huilijkdaretev nih ed , ag—dhcsnad e negintwg tirejaoun lecsah v p nae nee  in de eenige gez ed jih eimedacA at zij H dsin ser sun jawe  ne nelate verd—hin ha , oiarwaet oene  eD reivtnakok een een eekhoorn.sket,re nes si e

De oude heer Doxa had een zoon, genoemd Johan. Van dezen is het dat ik in het bijzonder verhalen wil. Hij werd geboren in de Zes-penningenstraat, binst dat zijn vader, omtrent de Kapellewijk de dansende klutsen uit de tonnen klonk. Hij was grootgebracht tusschen het grijze speelgoed en werd een jongen van zeldzaam uitzicht met, als hoofdteeken van karakter, de luiheid van zijn vader en het zoete geduld zijner moeder. Op school, waar men hem, om hem kwijt te zijn, heen zond, was hij dadelijk den zondenbok van allen; de stooten welke grillige vuisten, bijna onachtzaam, uitwierpen, ploften pletsig in zijne vette rompe, en de muilperen, die, als bij toeval, uit onzichtbare fruitboomen neervielen kwamen wonderlijk op zijne bolle kaken openklakken. Bij eene zoo overdadige behandeling, bleef Johan Doxa verdraagzaam-glimlachend toekijken, en niets scheen de schoone zaligheid te kunnen storen, die geheel zijn wezen vervulde en hem toeliet, in alle omstandigheden, een pak slaag als een dankbaar almoes te aanvaarden. Op vijftienjarigen leeftijd liet hij zijn blond kroezelhaar lang-groeien en deed aan zijne moeder zijn voornemen kennen om naar de Academie ter leering te gaan. Dit werd hem toegestaan, deels omdat vrouw Doxa voor niets in de wereld haar zoon zou hebben willen te keer gaan, deels ook omdat de oude heer Doxa, na een wandellingetje in de Pieremanstraat, verklaard had dat het hem niet schelen kon. En Johan Doxa werd een artist-schilder.

Johan Doxa, de vader, verkocht speelgoed in de Zespenningstraat, een grijze wijk van nauwe steegjes, midden in de Lage Stad. Hij had er een smal winkeltje met een gebroken drempelzuil, een vunzigen gang en een groen-houten hekje, waarop, tenden een buigzaam veerijzer, een waarschuwende bel vastgehecht was. Het winkeltje was grauw, haast donker. De roode tichelvloer gloeide langzaam op uit de halve donkerte, maar de vierkante toog somberde, gelijk een harde, massale schaduw, vlak onder het venster, dat met zijne menige uitstalling, de dagklaarte buiten hield. Die toog droeg een verscheiden weelde van lekkernijen, muntebollen, lekstokken, stampers, ovenbeesten, kramellen, kletskoppen en amandelbrood. Al dat bonte gesnoeper lag er, in blikken kistjes nevenseen, elk met zijn eigen kleur en zijn verschillige hoopen. Achter de toog en langs den muur, tot bijkans tegen de zoldering, hing het speelgoed, de reepen, de poesjenellen, de poppen, de ballen in wollen netten, de zilveren muziektoppen, de zweepen met fluitjes, en zoo al meer. Johan Doxa, de vader, was een groote struische kerel. Hij zat 's morgens in zijn winkeltje, achter den toog. Hij sliep er meerendeels. Zijn stoel was laag, breed, verzacht met een platte sargie, die er vierdubbel tot op de leuning over gevouwd lag. Johan Doxa zat gemeenlijk met zijn beide handen gekruisd op zijn buik, zijn kin op zijne borst en zijn klipmuts op zijne oogen. Zijn kop stak even boven den toog uit, maar duisterde weg in de onduidelijke lucht van het winkeltje. Als een kind het hek openstiet, rinkelde de bronzen bek en Johan Doxa verroerde. Zijne handen bleven gekruisd en stille, maar, met eene eigenaardige fronsing van zijn voorhoofd, schoof hij rijzekens zijn muts achteruit, keek naar het deurtje, beloerde vijandig den jongen, die drummend naderkwam. De oude heer Doxa liet, in den namiddag, het beheer van de zaak over aan zijne vrouw Isabella, welke een ijverig mensch was en het huishouden er heerlijk doorhielp. In den namiddag ging hij toeren om de stad. Hij deed met pleizier eene wandeling langs de Henegouwlaan, de Beurs, de Anspachlaan, wrong zich zwaar en lui door de krioeling van menschen en rijtuigen en trok op naar de Hooge Stad. Zijn liefste uitstapje kuierde de Steenpoort omhoog en de grauwe wijk van het Gerechtshof binnen. Daar liggen, door mekaar, een geharrewar van smalle straatjes en huist eene ruchtige bevolking. De oude heer Doxa slenterde, er rond, keek met belangstelling naar de, politieagenten, de hondendieven, de haringventers en de citroenwijven, luisterde aan de open deuren van kroegen en danszalen, naar de versleten deuntjes van een blazenden draaiorgel of de schokkende springwijzen van een grollend speelboek. Dan liep hij de Visitandienenstraat omlaag en kwam lanterfanten in de Priemstraat. Hier placht hij zich aan eene zonderlinge praktijk over te geven. Hij, volgde de bierwagens die, ten dienste van de talrijke herbergen, voorbijreden en had permissie om, bij het opladen van ledige tonnen, het roes ervan om te klinken en op te vangen in een zinken ansjovisdoosje, dat hij, tot dit bijzonder gebruik, altijd in zijn binnenzak steken had. 's Avonds, na den eten, begaf hij zich in den Koning van Spanje, dronk er met een paar geburen een half dozijn glazen faro, bestelde een slaapmutsje in den Bloemenhof en kwam laat thuis. Hij vond geregeld en eenderlijk liggen in het laag bed, tegen den glimmenden kalkmuur van het lauwe slaapkamertje, het dikke, opbultend lijf van zijne vrouw Isabella die niet roerde bij zijne lompe inkomst, maar eens zuchtte, schijnbaar in haar slaap, als om zich van een vies droombeeld te ontlasten, dat juist op haar miserabel hoofd wegen kwam.

nee nsiseene n aa, hih tez no-rort ee

chuinschgen de s lgnitsre  eurtineenakpd otiis dgee maet nekiuwk n e boop dsje  sije  noptrets evsnn lekeok tted enteh etpiw ,nogeb  aedoordb voz noe sten dol mad vrkh nav maveak det Zr.tens  szef eeblr aa D  ,nettiz neru smo  en kend-lonstilso ,reol aoribnjen tal harhaop k neheraht evcssurs gedro schoudeahrap oognnee  n nekkap e .geerk lienmeGe ze at zjk imddt  enah nev leinet kfelte ta ,ejtsav po  nedndraan ven eik dubkigine ,idpelbauwen tabakspot. uoetteh reh  gvochtie ruteld poo sroohcs ned po gonpr , s erkianpln  anraa dn nilkn sdroeg vateen en  eklt ezneleew , pdeseenziers jd getjbel-l, dirreetdrwkte nuj eee eet me er chisfrn  eeheg tamak ed l de. De ekster lip elziei revvrlulealannk rted,oni perv nehjit di angzek lde uaam ozhctiegreevetv  bij Hd.ve oteukew teh rerts ,kranten en een wimep rpoe neo goil en eru kaalhjert po  k nee t nilp e gi emrtao ev ,ni, omheidldiggedue suen njiz tem chzie rdveijben ,nr aatkfareeeelhet doeke haast  etki ne H .nl jizie e t jnerovktliK enielkegewsiurilHen van  eenigne ,ertted nebleilde schportrde hoJ D na.axojiH  ed b ie . Hwer terk v nah tei zjrenen het hoofdeindevebo, ndto e s kjanlp nee po eid ,lommeietrtralnde aaei nrd neerai ndeemae hesc-berohke nro .gie eDeer rustvouwd, zewëe neg jtsei  t n s.etij Hee ksok h sm leegnalaan r het draaiend ekeohrotnej ,fov  snn  eenllwef ooed gitsuekrets nuk en re op.rvand caH jina in tha m edg l te ,dnelov  n ke odee uiikblneu tiawgpaadn eabakwolkaiende t nenuel deb teh n zere ktrestf  o ,oru tialgnci hdampaag , troktelA sih jevproods ende schilderij. g ,e gni jihegetvoe  eor tendjij ter foh ,eo suttht, glic alslag,ffe teh mmilg-neelegewnberovk ij  haarbosezelendeiznjk oredk po ,lepe da nd her setduogdno lb ,-dnoissevernnde anze tlg et em deke,nb  on rjnZi. idheigtnob eddalg ed n een zou hij af e not eaw tiultooat dei plisee jkdlozelre.nevllA  de Jnder Doxohansa n t aah a naeist e igndtoierzveleeits etkarev ,fr leehdie  nevgrted zag beene jeugeid tem eom ,red hen iemee lezdw po ed em nroen tov ijnean zad vn ra  nehcsnem ne nepdim naj Hi. enzi eh new tginiad eenzien gteievan aanr eahraz oo nworden. Ze had g nennuk  deetseb zrebastad henak gia unttoo ok naz en, dervzoo die   vad wol t da st detsre naa ,div ethillighe onverscihnjabere ne ecset mm,hef gae  zne dieleg dah gejn wp ziem oid hgiehizneoVro  ted  ben dop benuwla nav kiuabat nedt ookspo te lijknesiumziaz.tes n ldoe ze,waijtsared ,ilb nekno edogen van de ekstre ,id l e eoerdn , d saW t' .nenjiwdet me, ofls aanmets eedretsu tiuis et hg, herin teh ova naW reend haj hi wndd erilkj egov ee nehre elf-verdel van z edlrz nonid ni gogenijnonken bloah enjizgal nednernkdoe n  eidhe ed nnin velene ev en de wereld zou b edwualhc ebureaarg Zn.neijon r  dieder,n va zijv naoddoed nN .  atsor kneeen aal aatipsoh teh ni   op het  e vlekjes ew eiwttnea slt  maedastrn va bdeoiv  telsiuderet elk aar de nster nrgZ jihc.tegurlk ean adeerap hiul ne lekniw ne . Hij ste kaaienflh-naegaadr eah wot bas tsoo en t gp edttaljize nednoekted tareerw ar h, wa cht  et li ed po dnnerezji ngnieu l harna,  reeveldng ni.gH ij bespiedde de  nav ned gadurnoigstve oalr ch s ehcsimtyr ned edlgvo n,teoo bneoe ergpod en nmtnavaarder ing doen evjiut nedrelb ,h scnkdoet han gok,nt tosoessr ,er koolln gang d s wat Hedet nsbi ap dnere.ejtreip  vanegel dobb  eenanraer negiw'  t montteetwe, e lkeerv edmnnamo neat hij die twee ezw naedilgnned  aaehijgl mas bete sead nm ekjsie één tent er welnid neh m nits ewan dein vtep ooz jih eiw naa ,s jonk sche verijne k nostnet eoehdioJ . nahaxoDolb deosn  eimglchlaet .eH tivfjrfnakstuk, dat moedeni meh rdnah ed e,ptto se ktla p njv  ni izp lateet teem ene erkend ,ee nic eardnnejne hard, met zid pek neiH .il jew ghticelrkan v n godr,eh , oo vorepel dremten apot ed ni droomseg ,enelngbil bee  d binnenhuisje, ed fuehdiv nah teLae  Sged ta. omrd nedlinal d sg nter sleten,toch elkeiH j edez  ,ni r-devan r,gelizaeez lew jiz po r e torschde berrih raet n nlgdaed"oe hup it udi, a die nell ow ehtsemeenongemet hij lo ds hceg,nrdeoe rdaa wreaieritl erabtsiwtebno irtfne ,id eeeente. In zijne sch n eljsue gew e kelv  est keninleol-bgi ekeleh aansro waa kopn str eednor temnelak nechesggoo, rddeou H .es jitstittron vahaJoakprr  eji ncsrhueet,nz e haat uikkelijk la ,ne edfeil eke g igldweget mes  nihaair,lw hraaelijristjn kj zin eestkoijelauk ibotargocsifev h elaten. Zijn werk" lPeotrne "aw s zoij betde, erndetseirp rp ne sran hen vuldeet Gfl " naKnih ne , an aod Gan vigtukrew giruv nee se. Dazaren LLievtt eh eeH jiaz.ghoatekli gedin k  eettenukre sal ne  zich alver, die-tcsrhji eapfmel irv ennupahcsdneHi. ij h heddej .kD w eeenw  eeein d op lfdee ze enjiirv edneew n knateortin  zjd llbeieo dured na rden. Zij waren a saA maw  eannegien LLievle. nato org nee saw eraza  hn,mad eebr, ot O   dlC ru rei  ned hop , een iosity S  georaancan rkthZi.  ejne  ddemo , eeogeneeden br dneh naeoets rpij zopn gein vnejiH .ner ppat saw  e andere was een lbeeekl na-gpoeghoscn tereke ml,d teepeiood o ed er. tappvertHij dn sA ovih jaw se  djkli's. atmalekkojt reis ned hop , en zijne tweptkkalei  ned S   n vat d he eriv sse edleooz kel  rek drgi naaZ jied.n houchapzelsr geemakredloz enjizp  oxaDon haJo,  raodzone neds ankking, e nen- bede ed nnap  edregetnkwieeelste  kem L .reez aL neveire vrezaij hdeesaV n el.n lo enAtad JohielDoxahan m ,g ree navnnib een it n umaer lte d cuthgi ,amrah ad hem meer inni reee mrtceon cin maazkrew sleedn dieden,rienee vk ele ne rnid aa  zipneijog okngev ekahreeeh jilrvestigde waren, bekiek nne nem tnk edopteisgen etsmireted jne rlcyc  was een tegenov new re.d A " anotelad hij Hol oen eletsegre.nezew dmet vol itdrde uaagnji kth ,zeci vtiuokree na" nelige vjkDon , xa v e ormoeh klu tid n, hetweren weze plohebno nedjit heschiot gan vidk teneedattrd  e vanddene mien t ekh ji ,pod  v e oiol en de cither,eed eb delegnedioo dzir e jnievrB eidnne kneubcykerw Don. Meolckt ezed tmawk eewde, ij h gsdaon s Z an dubbeukking v csuhhcet zlniineg nk oscuieirhend gnil .neb eheoder mo zeezongHij ee ndn e nekioe eflierll aalntaalew ,sejdeil ets revld ediz enegn zde, onarmari gsje  nwzaa renevlde zijn treuren  ekjiledrennirehn aag inchlit hekkne-tit eggl ed ovg. Oezanm zim heet he:htaced gdeeem un re uoz  mtui rreleiltre i edreiealk ed n de rgen n, po uite,sd vele eetnatsdeerp  o hdesguiJ nezinub nokkiltig. Eene zilversab alwue  nulhc iud ed raan ljiwstin bdeerstui lh ji snesrne eehzijn in doore alz tedrue opak H "!tjejss  ienrosie  :r H"teg  cathw een. Hij dnd uitee h dasjej'  sh jiendsocht  gevdood rd reez aw giveo get hntsie enrooDaxl nasgd  eaPpenvest. Hij was .fei e pOm neaddikug rdieJoe n ha terw n ach iereegsl daw  ets.sD aatr deonn neeestatraw neteov enjiz rlangzaam en zag aktn etsd  eivre dijmdrudeon Hn.m edneruet e neg