Betrouwbaarheid en veiligheid

European Commission Directorate-General For Employment Social Affairs And Inclusion

Sujets

• Ergonomics
• Occupational safety and health
• Securities research
• Work accident
• Sociologie, société et politique

Informations

• Publié par: EUROPEAN-COMMISSION-DIRECTORATE-GENERAL-FOR-EMPLOYMENT_SOCIAL-AFFAIRS-AND-INCLUS
• Nombre de lectures: 20
• Langue: Nederlandse
• Poids de l'ouvrage: 4 Mo

Extrait

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN
DIRECTORAAT-GENERAAL "SOCIALE ZAKEN"
Geschriften over arbeidsfysiologie en arbeidspsychologie
Geschrift nr. 7
BETROUWBAARHEID EN VEILIGHEID
Bijdragen tot de systeemergonomie in industriële milieus
LUXEMBURG, 1972 COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN
Geschriften over arbeidsfysiologie en arbeidspsychologie
Geschrift nr. 7
BETROUWBAARHEID EN VEILIGHEID
Bijdragen tot de systeemergonomie In industriële milieus
Directoraat-Generaal "Sociale Zaken"
Uitgegeven door het Directoraat-Generaal "Verspreiding van Kennis"
Centrum voor Informatie en Documentatie — (CID)
LUXEMBURG, 1972
EUR 4939 d,f,l,n,· - 3 -
VOORWOORD
Volgens artikel 55 van het E.G.K.S.-Verdrag is "de Hoge Auto­
riteit ... verplicht het technische en economische onderzoek met be­
trekking tot de produktie en de .ontwikkeling van het verbruik van ko­
len en staal, alsmede de bedrijfsveiligheid in deze industrieën, aan
te moedigen 1'
Toen een begin werd gemaakt met het onderzoeksprogramma "Ar­
beidsfysiologie en Arbeidspsychologie" leek dat een goede gelegenheid
om vier onafhankelijk van elkaar ontstane, maar elkaar 'aanvullende on­
derzoeksprojecten in een gemeenschappelijk kader te plaatsen. Zo werd
uit een Belgische, een Franse en twee Italiaanse onderzoeksgroepen de
werkgroep "Organisatie en structuur van de arbeidsomgeving in verband
met de veiligheid" gevormd. Deze werkgroep vervolgde en ontwikkelde
tussen 1968 en 1972 het fundamentele speurwerk inzake de arbeidsvei­
ligheid, waarmee reeds in het kader van een vroeger programma een aan­
vang was gemaakt en wel in het "Gemeenschapsonderzoek inzake de veilig­
heid in de ijzer- en staalindustrie en in de mijnen", waarvan de re­
sultaten inmiddels geheel zijn gepubliceerd. Het nu voor U liggende
werk vormt de vrucht van dit speurwerk; het vat de door de onderzoe­
kers in de bedrijven - vooral ijzer- en staalbedrijven - verrichte
waarnemingen samen en doet verslag van de ideeën die tijdens de vele
werkvergaderingen naar voren zijn gekomen.
Alle hierna weergegeven ideeën zijn uitgebreid besproken, zo­
dat de schrijvers van de verschillende hoofdstukken mogen worden be­
schouwd als woordvoerders van de groep, hoewel ze soms in het enkel­
voud spreken en sommige vraagstukken op meerdere plaatsen worden be­
handeld. Deze onvolkomenheden zijn gelaten voor wat ze zijn, aange­
zien ze niets afdoen aan de kwaliteit van het werk.
Doel van dit boekwerk is overdracht van bepaalde analyse- en
interpretatiemethoden betreffende de betrouwbaarheid van mens-machine­
systemen en derhalvee de veiligheid. De onderzoekers die
deze analyse- en interpretatiemethoden hebben ontwikkeld, zijn van - 4 -
mening dat ze een bijdrage kunnen vormen tot een verbeterde ongevallen-
bestrijding en - meer in het algemeen - tot verbeterde arbeidsomstan­
digheden. Zij richten zich derhalve tot de man in de praktijk van het
produktiebedrijf, in de hoop zijn belangstelling te kunnen wekken. De
praktijkman mag echter niet verwachten in dit werk pasklare oplossin­
gen te vinden voor de vraagstukken die zich in het industriële bodrijf
voordoen. De onderzoeker mag en kan niet in de schoenen van de prakti-
cus gaan staan; de prakticus mag en kan als tussenschakel tussen theo­
retische kennis en vakpraktijk en als lid van een produktieorganisa-
tie, zijn eigen kritisch inzioht niet buiten spel zetten. Er moet even­
wel een dialoog tot stand komen; de ontmoeting van onderzoekers en
praktijkmensen en hun wederzijds begrip vormen onmisbare elementen
voor de vooruitgang.
De onderzoekers willen de ondernemingen en de arbeiders die
hebben meegewerkt aan de systematische waarnemingen en die daarbij
hun ervaring hebben ingebracht, gaarne dankzeggenJlaar de afzonderlijke
onderzoeken wordt in de tekst verwezen met de letter R, gevolgd door
een nummer. Deze verwijzingen treft men, met de betreffende bladzij­
den, aan in bijlage II. - 5 -
Inhoudsopgave
INLEIDING Het betrouwbaarheidsbegrip in de ergonomie
door J.M. FAVERGE 10
HOOFDSTUK I Betrouwbaarheid en veiligheid
door M. CESA-BIANCHI 41
I. Betrouwbaarheid van een systeem 41
II. Hens-machinesysteem 41
III. Organisatie van een arbeidssysteem 43
IV. Verband tussen betrouwbaarheid en veiligheid 45
V. De gevolgen van een technisch gebrek 51
VI. Situatie in industrieën van het traditionele
type 53
VII. Voorbeelden van hetgeen in een technisch be­
trouwbaar systeem gebeurt 57
61 VIII. Continue scholing en bijscholing
IX. Invloed van het concrete beeld (of de kennis)
dat de arbeider heeft van de betrouwbaarheid
van het systeem, op de veiligheid 65
66 X. Arbeidsmotivatie
XI. Gebruik van de beschikbare uitrusting voor
68 andere doeleinden dan waarin was voorzien
71 XII. Conclusies
AANHANGSEL « Lijst van de als voorbeelden gebruikte
72 concrete gevallen ­ 6 ­
HOOFDSTUK II Betrouwbaarheid en ervaring
door V. DE KEYSER 75
I. INLEIDING 75
II. HET ONTSTAAN VAN DE ERVARING 79
A. De signalen . 79
1. De selectie . 81
. 90 2. De opsporing
B. De kennis van het proces . 95
1. De oorzaken van storingen . 97
2. De waarschijnlijkheid dat zich storingen
voordoen •101
3. De grenzen van de ervaring en de operatio­
nele beeldvorming •105
4. Anticipatie ■ 111
III. DE EFFECTEN VAN DE ERVARING IN HET INDUSTRIBLE
BEDRIJF .118
A. De regulering door de mens .118
1. Het spel der voorwaarden ι menselijke en
technische pool .120
2. Strategieën met uiteenlopende bereiken .124
3. De menselijke regulering en de ondersteu­
nende rol van de ervaring .131
B. De catachrese .135 HOOFDSTUK III Onderhoud en betrouwbaarheid
door J. LEPLAT en A. SAVOYANT 147
I. INLEIDING 147
II. DE ONDERHOUDSWERKZAAMHEDEN 151
A. Opsporen van het defect (diagnose) 151
1. Praktisch belang van het opsporen van
een defect 151
2. Formele analyse van de diagnose 152
3. Punten die bijdragen tot verbetering
van de diagnose 156
B._ Voorbereiding van de reparatie 159
1. Belang van de voorbereidingsfase 159
2. Analyse van de voorbereidingsfunctie 160
3. Factoren ter vereenvoudiging en verbetering
van de voorbereiding 162
C_. De reparatie 164
1. Het gebruik van het gereedschap 165
2. Aanpassing van het materieel aan het
reparatiewerk 169
170 III. ORGANISATIE VAN HET ONDERHOUD
170 A. Verdeling der functies
1.g der functies over onderhoud en
170 produktie
2. Verdeling van de functies binnen de onder-
173 houdsafdeling
B. De interdependentie produktie-onderhoud 175
1. De afhankelijkheid van het onderhoud van
175 de produktie
2. De tweede soort afhankelijkheid 179
C_. Preventief onderhoud 180
1. Het belang van preventief onderhoud 180
2. Formele benadering van het begrip preven­
tief onderhoud 181
183
Ώ. Efficiëntiebewaking bij het onderhoud
188
IV. CONCLUSIE -8 -
HOOFDSTUK TV De betrouwbaarheid van en de controle op
het produktieprooes
door F. BRAMBILLA en L. POIAGA
207
• I. INLEIDING
207
A. Voorwoord
207
B_. Wet van de verdeling van de intervallen tussen
twee "toevallige" gebeurtenissen 208
C_. De verdeling van bedrijfsongevallen als sto­
chastisch proces 209
D. Toepassing van de verdeling van Poisson op de
betrouwbaarheid van een arbeidssituatie 214
E. Stochastische processen afgeleid van dat van
Poisson 218
II. BETROUWBAARHEID VAN PRODUKTIEPROCESSEN 222
A. Voorwoord 222
3. Betrouwbaarheid van een parallellopend
oomplex systeem 223
III. OHMHZOEK NAAR DE BETROUWBAARHEID VAN EEN SYSTEEM 224
A. Voorwoord 224
B. GERT-techniek 225
C_. Toepassing in de staalindustrie 231
IV. BETROUWBAARHEID VAN SYSTEMEN EN VEILIGHEID 233
AANHANGSEL 235
1 . Noot 1 235
2. Noot 2 235
3. Noot 3 237
Noot 4 238 4.
Noot 5 239 5-
239 6. Noot 6
239 Noot 7 7.
240 8. Noot 8
241 Noot 9 9.
243 10. Noot 10
244 Noot 11 11.