La Bèstia dau Vacarés , livre ebook
110
pages
Occitan (post 1500); Provençal
Ebooks
2021
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
110
pages
Occitan (post 1500); Provençal
Ebook
2021
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Publié par
Date de parution
24 juin 2021
Nombre de lectures
0
EAN13
9782824056180
Langue
Occitan (post 1500); Provençal
Poids de l'ouvrage
1 Mo
Dins la Camarga del sègle XV, un gardian rescontra un èstre estranh, mitat boc, mitat òme. Aquel mièg-dieu – lo darrièr – li conta sa vida qu’es condemnat a acabar dins la solitud dels paluns del Vacarés e implora sa pietat. Pauc a pauc, en despièch de son asir, nais dins lo còr del gardian de la compassion, puèi de l’amistat per « la Bèstia dau Vacarés » e un quite desespèr quand compren que la tornarà pas veire.
La Bèstia dau Vacarés, lo joièl de l’òbra de pròsa de Jousè d’Arbaud, es un raconte fantastic, tendre e salvatge sus las valors immutablas de la natura simbolizada per la Camarga e sus la mòrt dels mites per la disparicion de la Bèstia, mas al delà, benlèu tanben, la disparicion d’una Provença mitica somiada per l’autor.
Ambe la discrecion e la pudor que cal per conténer sa fervor, l’autor suggerís al legeire l’ànsia de l’individú davant la fragilitat de l’existéncia dels èstres e de las causas ambe de paginas de poesia enfachinantas. Espectator de las oras, de las sasons demest los buòus e los cavals, complice del vent, de la pluèja, del solelh, de la nuèch, sa poesia ganha dins la contemplacion una monotonia que tradusís l’anma inquieta de las causas e nos comunica l’emocion. L’engenh de l’autor es d’aver vestit aquel raconte misteriós de detalhs realistas per lo rendre cresible.
La lenga de Jousè d’Arbaud es d’una qualitat esbleugissenta, autentica mas personala, es a l’encòp populara e literària. Per l’equilibri de son estil estetic e simple, sap interessar, esmòure e apassionar lo legeire.
Jousè d’Arbaud (1874-1950) nais dins una familha de l’aristocracia terrenala que sosten l’accion del Felibritge, sa maire li ensenha la lenga provençala. Aprèp qu’aja abandonat sos estudis de drech, va viure pendent qualques annadas en Camarga ont farà gardian, puèi cromparà una manada, mas sa santat lo fòrça a quitar aquel mestièr e, aprèp un sejorn dins Alps, tornarà a Ais e s’i consacrarà a las Letras e al jornalisme duscas a sa mòrt. Majoral del Felibritge en 1918, sa pròsa ( La Sóuvagino, La Caraco, La Bèstio dóu Vacarés, eca...) e sa poesia fan d’el un dels escrivans provençals màgers del sègle XX.
Publié par
Date de parution
24 juin 2021
Nombre de lectures
0
EAN13
9782824056180
Langue
Occitan (post 1500); Provençal
Poids de l'ouvrage
1 Mo
Medish autor, medish editor :
ISBN
Tous droits de traduction de reproduction et d’adaptation réservés pour tous les pays.
Conception, mise en page et maquette : © Eric Chaplain
Pour la présente édition : © edr/ EDITION S des régionalismes ™ — 2021
Editions des Régionalismes : 48B, rue de Gâte-Grenier — 17160 cressé
ISBN 978.2.8240.1084.7 (papier)
ISBN 978.2.8240.5618.0 (numérique : pdf/epub)
Malgré le soin apporté à la correction de nos ouvrages, il peut arriver que nous laissions passer coquilles ou fautes — l’informatique, outil merveilleux, a parfois des ruses diaboliques... N’hésitez pas à nous en faire part : cela nous permettra d’améliorer les textes publiés lors de prochaines rééditions.
Transcripcion en grafia occitana : Domenja Blanchard ( † )
AUTOR
Jousè d’Arbaud
T Í TOL
La Bèstia dau Vacarés
Claus graficas
S egon la convencion que s’aplica a totes los dialèctes occitans, avèm restablit :
• la finala atòna « ia » que se realiza en « i » dins lo parlar de l’autor:
espècia per espèci, vioulència per vióulènci.
• lo « iá » plaçat en fin de nom o de vèrbe dins d’unas conjugasons, e que representa « ié » o « ie » dins lo parlar de l’autor :
aviá per avié, siáu per siéu, disián per disien, creiriáu per creiriéu, la barbariá per la barbarié, l’abadiá per l’abadié.
• la diftonga « ai » que, quand es atòna, se realiza « ei » dins lo parlar de l’autor :
aiçò per eiçò.
***
Aquela transcripcion en grafia occitana es estada fargada d’aprèp l’edicion :
Joseph d’Arbaud – La Bèstio dóu Vacarès – provençau / français , Edicions des Régionalismes, 2014.
Avertiment
D i planuras d’Arle au país de Nimes, entremitan Aupilhas e Cevenas, li que la passion nòstra lis afraira, lis òmes de biòus, sabon toti qu’aperaiçà vèrs 1904, aviáu pèr baile-gardian, en tèsta de ma manada, sus lo terraire de Caban, ailalin lòng dau Grand-Ròse, Pèire Antòni Recolin, dich Lòng-Tòni.
Èra un cadabràs garrut e sople eme son caratge rabinat, rasclat de pertot a la romana, si tempes e son cotet proconsulari qu’espés, i’encapelava lo peu gris, e si subrecilhas estiradas, que dos pichòts uelhs lurats e fèrs, en dedins ié varalhavan.
Una bòna traca de cavalier de Camarga, em’aquò pas mai, maugrat qu’eme son biais faguèsse pron desbarjar de « Grand-Chèfe » e de « Legionari » li quauquis arlèris qu’un còp ò l’autre – lo plus pauc que podiáu – me venián vèire.
Assenat, mai sènsa enstruccion, come pron gardians de son epòca (qu’au tèmps que parle, lo Lòng-Tòni s’encapava dejà pron dins l’atge) eu se ressentiá davans li libres una crenhènça, auriatz dich, e un respèct, una cresènça inconsènta quasi, que me la fasiá conèisser totjorn a pauc près dau meme biais.
Encara lo vese. Eu, a l’acostumada, mai mut que lis escarpas de la robina (1) , se levava rond la pipa di bocas, ulhejava vèrs la pichòta bibliotèca qu’aviáu montat dins ma cabana sus li pòsts d’un vièlh estanhier, embocava mai sa pipa e puèi, en avalant, decidat, son escupanha, se virava de mon costat. Sabiáu just, aquí, ò de gaire se mancava, çò que me faliá mai entèndre.
« Pasmens, li libres ! E dire que tot çò que s’espandís sus lo papier, vos, vos lo podètz botar dins la tèsta. Es una causa, aquò, ieu, que la comprène pas bèn. Es bèu, l’enstruccion, vos dise pas, mai n’es pas dins la natura. Pèr encambar un chivau nòu, lo giblar, i’ensinhar, i biòus, li còps de rotina, es-ti mestier de saupre legir ? Legir ? Dise pas que non fugue una bèla causa, mai a la perfin, vos dèu faire petar la tèsta ».
Un vèspre d’ivèrn, que rintraviam de l’espèra e que, davans una regalida de tamarissas, chorlaviam un degot de verdala fresca en esperant lo catigòt (2) d’anguielas que mandava son bolh sus lo fuòc, dins la pinhata, lo Lòng-Tòni, tot d’una, diguèt :
« Entre qu’aurai sopat, m’anarai garçar a la palha. La caça di canards, aquò vau pas rèn pèr li dolors. Embotat qu’embotat, a faugut, anuech, que me banhe, pèr sortir de l’estanh un d’aqueli sacres enfants de puta. Mai vos, de segur, qu’anatz legir. Es una passion, lo legir, come la bovina. N’ai un, ieu, de libre, en Arle, que vos fariá, benlèu, tirar de plan. Un jorn, fau que vos l’adugue. De bot en bot, es escrich tot a la man e quau podriá dire monte aquò remonta ? Me vèn dau rèire-oncle de ma maire, lo Galastre, qu’èra antan un gardian de la grand-saca. Aqueu libre d’aquí, ma fema lo saup, l’ai jamai vougut vèndre en res : una idèia ! Sarà pèr vos. Bòna nuech en toti. S’es que vos i retrovètz, de segur, siatz un bòn òme ».
Es en 1912, se saup, que lo Lòng-Tòni es mòrt. Sa veusa a vougut complir sa promessa. Gramací a ela emai is eiretiers de mon baile, s’ai poscut copiar aicí aquesti pajas. Ié vòle, davans toti, rèndre gràcia. Lo manuscrit promier es un cartabèu espés, doblat de cuer e de pergamin, rosigat sus lo dessús, a ròdes, pèr lis arnhas e lo ratum. L’escritura es jaunassa, de bescaire e, pèr la legir, pron embolhosa. De pajas que i’a, embugadas antan ò tengudas, benlèu, de tèmps, a l’umide e atacadas dau mosit, se son, en li manejant, espoussadas come un cendre.
Aqueu tèxte, l’ai remontat, tant just come l’ai poscut. M’a faugut pron sovènt l’adobar, lo revirar quasi, pèr rèndre clar un mesclum espectaclós de franchimand, de provençau e de paura latinalha.
L’autor que, pèr seguir sis entre-sinhes, viviá sus lo mitan dau siècle XV en , deviá èstre l’enfant d’un gardian, gardian tanbèn, un pauc mai aprés que li companhons de son epòca, una espècia de mieg-clergue, en fin de compte, paure escrivan, creserèu e bravament repepiaire. Aquò se coneirà de-rèsta, au fieu di pajas d’aquel escrich.
N’ai seguit pèr lo mielhs l’èime promier, l’adraiada, sèns cercar rèn mai que d’engimbrar, lis uns eme lis autres, li mossèus d’un tèxte pron descordurat. Lo manuscrit, tant matrassat, a fach la batuda escabissosa.
La libralha, fau que se sache, n’a pres aicí ges de part. ...
