Izibi ZaseThekwini

N.S. Zulu

Description

This novel is a fresh reading about post-apartheid young women who still find themselves being the single parents as in days of apartheid when their ‘free’ husbands deserted them for city life. Most of the women become victims of physical and emotional abuse at the hands of their in-laws. Izibi ZaseThekwini also explores the lives of the marginalized street population, especially women and children who get pushed out for a variety of social circumstances, and end sleeping in streets and bridges. To some, this behaviour may look like choice. It is not. It is the better evil, so to put it.

Informations

• Publié par: Bhiyoza Publishers
• Date de parution: 05 juillet 2018
• Nombre de lectures: 1
• EAN13: 9780620833882
• Langue: Zulu
• Poids de l'ouvrage: 3 Mo

Extrait

Izibi zasehekwini

N.S. Zulu

Inoveli yesiZulu

 Bîyoza Publîsers (Pty) Ltd

Izibi zasehekwini (he refuse of Durban)

Bîyoza Publîsers (Pty) Ltd

Joannesburg, Sout Arîca

Bîyoza Publîsers (Pty) Ltd PO Box 1139 Rîdgeway 2099

Emaîl: îno@bîyozapublîsers.co.za www.bîyozapublîsers.co.za

Copyrîgt © N.S.Zulu 2018

All rîgts reserved. No part o tîs publîcatîon may be transmît- ted or reproduced, în any means wîtout te permîssîon o te publîser.

Fîrst edîtîon, irst împressîon 2018 ISBN: 978-0-620-81263-4

Cover desîgn: Yanga Grapîx (Pty) Ltd Layout and typeset: Yanga Grapîx (Pty) Ltd

î. Umbalî: N. S. Zulu

îî. Ikelî: Scool o Arts, College o Humanîtîes, Unîversîty o KwaZulu-Na- tal, Durban 4001

Imeyîlî: [e-mail]. Inombolo yocîngo 082 864 3130

îîî. Umbalo: Inovelî yesîZulu

îv. Isîloko senovelî: Izibi zasehekwini

OkuquketHwe IkHasi 1. Isaluko 1 ……………………………………………….. 1 2. Isaluko 2 ……………………………………………….. 5 3. Isaluko 3 ……………………………………………….. 19 4. Isaluko 4 ……………………………………………….. 29 5. Isaluko 5 ……………………………………………….. 36 6. Isaluko 6 ……………………………………………….. 39 7. Isaluko 7 ……………………………………………….. 48 8. Isaluko 8 ……………………………………………….. 57 9. Isaluko 9 ……………………………………………….. 60 10. Isaluko 10 ……………………………………………… 65 11. Isaluko 11 ……………………………………………… 74 12. Isaluko 12 ……………………………………………… 86

IsetHulo

Le novelî yesîZulu,Izibi zasehekwini,îqala ukulanda îndaba yayo pakatî nendawo ngoba kuzwakala kale ekasînî lokuqala ukutî kunîngî esekwenzekîle umundî okusazoanele akwazî. Umlîngîswa oqavîle, uDelîwe, usenkîngenî nezîngane zake ezîmbîlî ebusuku eBerea Centre ehekwînî. Umundî uyakutola uma equbeka nokuunda îndaba ukutî lona wesîazane osenkîngenî nezîngane zake ezîmbîlî, bapuma ePupuma, emakaya eMsînga, esîun- denî saKwaZulu-Natalî. Lona wesîazane usehekwînî ngezîzatu ezîmbîlî: upume ngesamagundane bexabana nabasemzînî lena ePupuma, kantî okwesîbîlî uuna umyenî wake okukudala wanyamalala. Umyenî watî utole umsebenzî ehekwînî, emolî es- eBerea Centre, kantî utî ujwayele ukudla eNandos yakona lapo. Umundî utola ukutî uDelîwe uselale usuku lonke kule ngxangx- atela yezîtolo eduze kwaseNandos ngetemba lokutî uzomtola lo umyenî wake, kodwa luto. N.S. Zulu

 IsaHluko 1

Ngîmbone lo mkulu omîsa îmoto yake lapa eduze kwetu. Ngî- cabange ukutî kungenzeka lo mkulu asîpe ukudla. Ubonakala ebuswenî nje ukutî unoxolo kanye nomusa. Ubonakala esekude ukutî ungumuntu wabantu. Ngîbe netemba lokutî usîzo selu- ikîle manje. Nangu umsîzî wetu eika. Kodwa ngalesî sîkatî? Kusobala ukutî naye lo mkulu îkona înto asauna ukuyîtenga ngapambî kokutî îzîtolo zîvalwe. Indlala îsîsîbulele, ukudla sîkugcîne îzolo ekusenî ePupuma, ePomoroyî. Asînamalî yokutenga okuya ngasetunjînî. Akuko okunye esîngakwenza ngapandle kokucela kubatengî. Abaunî nokuzwa nje ukutî utînî uma bekubona ukutî uzobacela. Abantu abatenga lapa eBerea Centre batî sebekatele ukucelwa ukudla njalo nje uma bepuma ezîtolo. Asîbeke îsîkasana uma eqeda ukupuma emotwenî, maqede eze kîtî. Ngaikelwa lîtemba lokutî ukudla sîzokutola manje. Ake ngîtandaze ngenlîzîyo. Isîkatî sokucela kongabonwayo manje, yena onamandla okwenza konke kube yîmpumelelo. Nembala ngatandaza, umtandazo omisane, onamandla. Akangîsîze împela lo mkulu wemoto. Ingîpete kabî împela le nto yokutî sekuze kuyavalwa ezîtolo ngîngalutolanga usîzo ng- îso koyedwa umtengî lo. Sekukubî kakulu. Nalezî zîngane sen- gatî zîyabona manje ukutî îtemba lokutola ukudla lîsabalele. Le yentombazanyana îsîkala kakulu, loku okungîdînayo ngoba îloku îunana nalo gogo wayo esîsezînkalwenî nje ngenxa yake. “Ngîuna ugogo!” “Umyîsapî ugogo? Akeko nje lapa.” “Azongîpa ukudla, ngîlambîle!” “hula-ke Nonoza!, sîzoamba kusasa sîyobona ugogo. Uzokupa amasî amnandî. Uyezwa?” “Ngîuna ugogo!” “Ugogo uzokutengela amaswîdî amanîngî, uyezwa? Futî akupe înyama, akupe neme, akupe ne....” Yakala kakulu kunakuqala manje le ngane. 1

“Habe! Kunînî ngîkuncenga ukutî utule ngane ndînî? Kungcono manje ngîkusaye îzînqana lezî kona uzokalela înto ekona. Iyan- gîtukutelîsa le nto yako yokutî uma ulambîle ukalele lo gogo wako ongîpatîse okwesîgqîla emzînî wake. hula!” Akatulî. “Ngîuna ugogo!” “Heyî wena! hula! Kunînî ungîundekela ngalo mtakasana ongugogo wako? hula! Utî ukudla ngîkutatepî mîna lapa? Upî yena lo gogo ndînî wako lapa? Umbonapî?” “Ngîuna ugogo!” “Ha! Kwanele pela manje.” Ngîkwele pezu kwake. Vutu! Vutu! Vutu! “hula wena! hula!” Unenkanî, ngako-ke akatulî. Usauna ugogo wake. “Umuna kîmî? Le nkanî yeselesele îzopela kona manje. hula!” Vutu! Vutu! Vutu! Iyaklabalasa manje le ngane. “hula wena, ngîzokupînda uma ungatulî.” Ngîbone sekwela îz- înyembezî kîmî. Kukala mîna manje, ngîze ngîzîbuze: kodwa ngî- yîsayelanî nje le ngane ngoba ngîyazî ukutî îlambîle ngempela? “Ngîuna ugogo!” “Kodwa yînî le ngane îune ugogo wayo uma îlambîle? hula wena! Ngîngaze ngîkupînde utî. Ukalelanî? hula! Utea kabî wena: buka umowenu akanyîmikî njengawe, uzîtulele. hula!” Ngîk- wele kuye utî. Ngîmsaye, ngîmsaye, kuze kube bulungu îsand- la samî. Akale kakulu kunakuqala. Kupume abantu lapaya etswalenî eZîgzag, babeke ngakîtî. Ukungîbeka kwabo kabî kuyakuluma: nangu umama ebulala îngane sîbekîle bo! Ngabe ekabanî le ntandane eyapîwa lo mama ozoyîbulalela lapa eBerea Centre ebusuku? Kube sengatî baso njalo. Ngembatwe amalo- nî. Pela tîna makosîkazî sîdume ngokuzonda îzîngane zamanye amakosîkazî, kodwa sîbe sîbazî kale ubunzîma bokubeleta în- gane. “Hawu malokazana, yenzenî le ngane?” Kubuza lo mkulu wemoto. Ngîswele împendulo. “Ngîpe yena lo mzukulu okalayo. Kungcono ngîmtate ngîyozîkulîsela yena lena emakaya.” Abeke lo mana wamî. “Noma ngîzîtatele lo manyana omule ayolusa îzîmbuzî zamî? Awumbeke nje uzîpete kale kanjanî, yena akakalî.” 2

Ukuluma sakudlala lo mkulu. Atule lo okalayo uma kunconywa umowabo ongakalî. Kutule cwaka, kule ndawo. Azîbekîsîse lezî zîngane lo mkulu, agcîne ngokubuza: “Le ntombazanyana ekalayo ngabe îlambîle?” Azîpendule, “Yebo, îlambîle.” Atulatule, abe esetî. “Zîlambe ngempela lezî zîngane malokazana. Zîkalîswa yîndlala.” “Kunjalo mkulu.” Ngîsule îzînyembezî. Abone lo mkulu ukutî usese wangena îzîndaba ezînzîma kuqala. Abuyele kwezîlula. “Ungîpa yîpî îngane kulezî ezîmbîlî? Mîna ngîzîtandela lena ekalayo.” Akombe le ntombazanyana yamî sakudlala. “Wena uzo- dla amasî amnandî lena kwamkulu. Uzokula ube mude njengend- lulamîtî, uyezwa?” Anîkîne îkanda lona okonjwayo. “Vuma pela Nonoza, umkulu uyadlala nje.” “Mîna ngîuna ugogo!” Ngenlîzîyo ngatî: Wo e! kwaqala utî loko. Ngîvale îndaba yalona ouna ugogo wake ngokutî, “Hayî, mkulu wezîngane zamî, mtate împela lona otetemayo. Ngabe ungîsîzîle, uyalupa.” “Ngîuna ugogo mîna.” “Umkulu utî uuna ukuamba nawe uyolala kwake. Uyauna?” Anîkîne îkanda utî, akaunî. Akale kakulu. Nkosî yamî, ngîtandaza ngenlîzîyo manje, angaqalî lesî sîlîlo sake utî lo mntwana. Hayî pambî kwalo mkulu onobubele kangaka. Pela seloku ngîikîle nje lapa, kuyaqala ukutî kuze umuntu kîmî obo- na ukutî ngîlupekîle. Abanîngî baambela kude le. “hula pela Nonoza. Ngîzokutengela amaswîdî.” Sengîncen- ga ngenlîzîyo enetemba. Ngîtandazela ukutî ukukala kwale ngane kungangîmoselî îzînto zamî engîzîbona sezîamba kale kangaka. “hula wena Nonoza kamama, umkulu uzokutengela amaswîdî.” “Angîwaunî amaswîdî, ngîlambîle mîna. Ngîuna ukudla.” Waso umntanamî ngasîkwa îsîsu ngokusesa. Ngîmesule îzînyembezî. “Zîlambîle lezî zîngane. Yîndlala împela lena ezîkalîsayo.” “Nkosî yamî, unzîma lo mtwalo wetu tîna makosîkazî alalwa amadoda! Kunzîma kakulu uma uyîsîazane ulupeka wedwa 3

nezîngane.” “Kunjalo. Lobo bunzîma buyabonakala kulezî zîngane.” Uyangîbona lo mkulu ukutî ngîlupekîle. “Kule uma uzîbonela nawe mkulu, ungezwa ngamî. Zîlambîle lezî zîngane zamî. Azîkwazî nje ukutî ukudla kuyînî namlanje. Izolo zîlale ngendlala, savuka sabamba îndlela zîngadlanga.” “Uyabona îzîtolo sezîyavalwa malokazana? Kuzobe kungasapepîle kule ndawo emuva kwaleso sîkatî.” Wadlalîdlalîsa le yomanyana, kodwa uyazîbonela nje naye ukutî ayînamdlandla. “Sîza mkulu, însîka îwîle. Uma ungatolela abantabamî îsînkwana nje. Hawu, Nkosî yamî! Bangalalî ngepango abantabamî.” Ngazîbo- na sengîsula îzînyembezî utî. Ngîkutazwe ukutî uyaluzwa lolu sîzî olungîkungete lo mkulu. “Ngîzobapatela îsînkwa nobîsî.” Atulatule lo mkulu, maqede asazîse ukutî ungubanî. “Mîna ngînguDelîwe, mkulu. NguNonoza lona okala njalo. Um- owabo lona ozîpete kale nguSpa. Umyenî wamî esîmunayo nguhabîso. Kazî ukupî ngîkuluma njena. Lo malalela akazî nje ukutî îzîngane zake zondlîwa ngubanî.” Ngîtule îsîkasana ngîbeke lezî zîngane ezîngîxakîle. “Akusenandaba noma ungab- atolela îsînkwa nje kupela mkulu, babambe umoya. Okuncanya- na nje ongabazamela kona.” “Ngîzwîle, ngane yamî. Ngîlînde lapa, ngîyabuya kona manje.” Ngokuso njalo nje, angîkulule emoyenî lo mkulu wabantu. An- gene ePîck ‘n Pay lo mkulu. Unozwelo bandla lo mkulu, bengîtî sebapela abantu abanobubele lapa ehekwînî. Ngîso pela ngoba kusukela umsayelî wetekîsî esîsîye lapa emînî, akeko nje noyedwa okombîse ukuba nozwe- lo. Ha, mntanomuntu! Ubunzîma bungîkungete namlanje! Ngî- sule îzînyembezî.

4