ARA NOS CAU PAUSAR OCCITÀNIA

Standard Reading Club London Standard Reading Club

Sujets

• Partit Occitan
• Gustave Alirol
• Autonomisme
• Régionalisme
• Occitanie
• Occitania
• Alliance libre européenne

Informations

• Publié par: Voxpopuli
• Nombre de lectures: 16
• Langue: Occitan (post 1500); Provençal

Extrait

Occitania - Volèm Viure al País, n°144 novembre/decembre 2005

APRÈS CARCASSONA :

ARA NOS CAU PAUSAR OCCITÀNIA

Robèrt LAFONT

Vos ai avisat,dins mon darrier libre. Se pòt que l'armari ont leis annadas amb la santat m'an embarraat,

cracinèsse. Es la consciéncia, ò, se volètz, la passion de l'istòria viscuda que corcossona. Vaicí donc.

La jornada dau 22 d'octòbre es una data. Pas la marcar au calendier, en grandmercejant pas leis

organizators, seriá injust e ges intelligent. A ieu me recòrda, proporcions gardadas, lo 24 de junh de 1973,

ont a la Fèsta de Lucha Occitana a Montsegur venguèron tres mila joves que s'esperavan pas. Éra lo signe

que passaviam d'un temps ont una desena d'occitanistas se montavan lo cocòt e se carpìnhavan en cambra

a un temps d'aire liure e public. Eriam intrats dins çò que sonère puèi lei " Vint Gloriosas ". Lo Larzac

seguiguèt dins l'annada.

Ongan la chifra es de multiplicar per tres ò quatre. Lei joves nòus son presents en massa. Aquò

s'anonciava dempuèi quauquei temps, mai caliá la pròva abandierada. L'avèm : lo temps nòu, ò tres,

qu'espère a fiu d'analisi dempuèi 1991, s'anóncia. Pas faire cracinar l'armari seriá pietat.

Lo corcosson a de cervèlas

Mai o cau faire amb precaucion e clartat d'esperit. Lo corcosson a de cervèlas. Primier de tot cau

mesurar l'enemic. O dise en tota clartat finala, revision de tactica, desplaçament de conviccion, sens me

renegar de rèn, mai en n'arribant a conclusion. Avèm davant nosautres un Estat, a l'Elisèu e a Matinhon, e

tanbèn un " aparelh ideologic d'Estat " a la carriera de Grenelle, de fèrre batut. E una opinion de " colhons

de Francés " encara pestelada sus la leiçon que i an apresa. Avèm que nos resistís un voler de genocidi

culturau que data dau temps ont Guilhem de Nogaret se meteguèt ai pès dau rei de França e qu'a agut totet

lei sègles desempuèi per s'enfortir d'assegurança, de sacres de Reims e de sacralizacion laïca. Ara siam a

terme. Un pauc de resisténcia, e l'afaire es plegat. " En vos provinces, Sire, on ne parle presque plus

patois. " - " C'est bien, étranglez le CAPES d'occitan. "

La coiraça se renfortís, la ciutadèla dobla lei barris, ara que siam, perqué la paur es dedins. Encara un

còp dise çò que pense. Fai trenta ans qu'anoncière le "

Dénouement français

", e dempuèi amolone leis

entresenhas que la pontannada nos dona. A temps passat s'ensenhaviam de la bastison d'Euròpa, ont se

perdeguèron amb lo franc 75 % dei decisions estatalas ; ara la globalizacion nos aleiçona en

desmainatjant la maquina de produccion. L'armadura es un babòt vujat, lo castèu vèn un desèrt. Mai

l'armadura, dura qu'es, lo desèrt es peiregós. La garnison se fai de mai en mai acarnassida.

Ai totjorn pensat que la fin de França, escricha au libre d'aur e de vergonha de la fin de l'Estat-Nacion,

se fariá dins la dolor e la ràbia, dins l'enduriment finau. Longtemps creseguère a un retorn de faissisme e

guinhave dau costat dau FN. Ara crese puslèu que la gobalizacion sota " l'Empèri ", coma ditz Tòni

Negre, nos fabrica un òrdre capitalista sens sortida acompanhat d'escrancament de l'Estat dei conquistas

socialas e dei libertats publicas. Bush i avança d'un bòn pas. Berluscòni seguís d'un pas de balarèla. De

Villepin i vai coma un Sarkozy. Çò que vòu dire, segur, un avenir fosc de luchas popularas e de

repressions de mai en mai ferotjas. Avisatz-vos, amics, que siam pres, emborginats dedins e que dotze

mila manifestants amassats per una lenga mortinèla, dins l'agach d'una França qu'a pres en Africa e en

Asia la costuma de genocidis pus roges qu'una bandiera occitana, aquò's une peta de cabra.

Pensar au pòble

Venèm d'aver una victòria subretot sus nosautres. Ara cau passar a quicòm mai. La manifestacion de

Carcassona èra per la " lenga occitana ". Es lo primier còp qu'un pòble manifestejava per sa lenga, e non

pas per son viure. O cresiáu pas possible. Òsca ! Ai escrich la data. Se volèm contunhar, cau pensar au

pòble.

Aquí, lo corcosson ditz pas coma. Se crei intelligent, mai es pas profèta. S'acontenta d'assenhalar lei

lusors dau defòra, de l'istòria, que vei per lo trauc que fai dins la fusta.

Ne vei tres que cluquejan.

La primiera es un lumet encara. Nais de la còntradiccion que caupiá dins la lei Defferre de

regionalizacion (una consequéncia, benlèu bastarda, mai reala de nòstrei " Vint gloriosas ", o cau pas

doblidar). L'esperave. Ara comença de se far vesibla. Lei presidents dei regions francesas devián, lèu ò

tard, s'avisar que dins lo batalhon europèu èran leis enfants de tropas : sens poders, sens moneda, conhats

dins una concurréncia bauja amb lo departament, responsables dins de circonscripcions de l'Estat

dessenhadas en cinc minutas : de nanets risibles ! Queyrane, lo President socialista de Ròse-Aups, vèn de

o dire. E a prononciat la paraula que dona la carn de galina au gau galés : Autonomia. Mai encara un còp,

mèfi ! Es un socialista embarcat coma totei sus lo nègachin dau neò-capitalisme. E es lo president de la

primiera region economica de França, la pus madura, la pus ausarda, lo perilh principau dins la

concurréncia territoriala amb l'espaci occitan. Per provar que parlar vòu rèn dire, Vauzelle, qu'es pas a un

prepaus torsut de mai ò de mens, vèn de l'aprovar. Mai siatz avisats. L'ascla entre regions e Estat vèn

d'aparéisser. Cau jogar Regions. E pas doblidar leis Euròregions, qu'una es occitanò-catalana.

Segond esclaire. Lusís au mitan dau desvari. Lo referendum francés s'es acabat per la desbranda dau

projècte europèu. Dise bèn " projècte ", perqué lei govèrns d'Estats sempre sobeirans, e mai sián

globalament tant coma europeanament curats, se mesfisan bèn de pas laissar escapar çò que tenián :

Maastricht, Amsterdam e Niça, e mai çò que podián encara arrapar : vos ne fagatz pas ! lei mejans

juridics s'apreparan per passar sus lo ventre dei ciutadans francés e olandés, e far dintrar per la fenèstra lo

Tractat-Constitucion que se tustèt a una pòrta tampada. Mèfi ! Mèfi !

Lo lumet es dins lo quite bolhabaissa. La fogassa dau referendum passa per catastròfa. Ieu o crese pas ;

la catastròfa èra d'adoptar la conclusion finala d'un procès politic que remonta a 1948 : neo-liberalisme

vengut una lei ininvalidabla e eternizacion per la règla de vòt a l'unanimitat dau règne deis Estats tirans-e-

somés. Aquò sota l'escapa de progrès democratics probables e minims, que tant de " regionalistas ", (mon

partit, lo Pòc) s'i empeguèron coma moscas a la bresca. Mai, dins la campanha electorala, i aguèt una

bolegadissa electorala, una beluga de consciéncia civica. Lo debat se meteguèt dins lo camp dau non, d'un

costat de senèstra insatisfacha e ideosa. Sabe bèn que sa votacion s'apondèt a la collusion extrèma drecha-

senèstra " jacobinassa " (remarca en passant, dins aquel afrairament fòra natura, la veritat de la classa

politica francesa se declarava a bèus uelhs vesents). Eriam donc dins la confusion, e d'unei manquèron

pas de nos ne levar la pèu. Mai, escortegats qu'escortegats, sabiam que l'istòria es totjorn facha de

mesclum. E se portèt antau de qué faire lei famós 55 % qu'aplantèron la menaça màger au prètz dau

pastís.

Dempuèi la discussion per una autra Euròpa a pas decessat. Ne siáu avisat quotidianament sus Internet.

Tròbe aquí fòrça dobertura, fòrça intelligéncia. Mai ges de preséncia occitana. Leis occitanistas laissan

faire lei jacobins que se i engulhen. Un còp de mai serián a costat de la tòca ? E pasmens, s'òm metiá

ensems lo partit dau "

Si, pasmens

" (çai mete lo Pòc, que donava totei leis arguments dau non en fasènt

votar òc) amb lo partit europèu emergent de la senèstra, auriam un nogau consequent e mobilizable per

una ciutadaniá europeïsta aventurada. Mai per far lo nogau tanben consistent, en mai de consequent, cau

lo projècte que s'espèra, clar e realista, argumentat, audaciós. Occitanistas, auriatz pas la clau dins la

pòcha ? Esperatz que l'enemic aga tirat lei pestèus de securitat ?

La consciéncia occitana al rendètz-vos

L'autre lume, mai que lumet, lo vese dins la consciéncia occitana, la que parlava "

lenga

" a

Carcassona. Dau mai vau, dau mai siáu convençut que lei lengas son pas nècias ; son ont son e coma son

per de rasons sosterranhas geograficò-etnò-istoricas. I a donc una Occitània, aquela crosada de camins

evidenta au Sud-Oèst d'Euròpa, articulacion de Nòrd e de Miègjorn, aquela " tombada " narurala dau

continent per Ròse e Aquitània sus la Mar arabò-latina. Cau persuadir leis Occitans qu'Occitània existís,

sus ela e per Euròpa. La veson coma una saca penjada au còu de París. La deurián veire coma un èstre viu

que se descarga dau fais qu'a sus l'esquina dempuèi uech sègles, dau fais genocidari. E mai cau pas

desoblidar qu'amb lei país catalans, son complement miegjornau, fan un autre nos relacionau, pus grand e

tan naturau. Es la leiçon que trase de l'Eurò-Congrès dos mila (lei conclusions son publicadas, podètz

consultar).

Es pas solament una leiçon geograficò-etnò-politica. Es una leiçon d'intelligéncia. Quand Occitània e

sa sòrre Catalonha faguèron son lum, se trachava de sa porgida a la civilizacion. Ieu sòne aquò un

Subjècte d'Istòria

. Sabe que la paraula es escabissosa, tròp intellectuala. Mai n'ai pas d' autra per lo

moment. Mon vòt es pas d'indepéndencia nacionala. L'expression es per lo sègle XIXen e per lo malastrós

Tractat de Versalhas qu'a supliciat quasi quaranta ans nòstre Continent e sei pòbles. Es pas ni mai per una

provincializacion de França. De França, es l'ora de o dire, après aver tot temptat per pas aver a o dire (fins

a rescontrar, per pas grand causa, son President en cò sieu e entre quatre uelhs), n'ai lo gonflige e un

regonfle.

Non, çò que voudriáu es una Occitània intelligenta, una Occitània (apelatz-la nacion, se volètz, ai jamai

agut rèn còntra, a condicion de s'entendre sus lei mots), una Catalanoccitània autonòma que donèsse de

leiçons d'Euròpa nòva au vièlh Continent rampós d'Estats. Un Subjècte d'Istòria. Me diretz que serà pas

deman la velha. Donc après-deman... Uei, pausem donc Occitània sus la taula de jòc. E joguem, avancem

lo palet. O ditz lo corcosson.

Robèrt LAFONT