Prioriteiten en strategieën in het arbeidsomstandighedenbeleid in de lidstaten van de Europese Unie

Eu-Osha — European Agency For Safety And Health At Work

Sujets

• Occupational safety and health
• Member state of the European Union
• Work accident
• Occupational disease

Informations

• Publié par: EU-OSHA-EUROPEAN-AGENCY-FOR-SAFETY-AND-HEALTH-AT-WORK
• Nombre de lectures: 22
• Langue: Nederlandse
• Poids de l'ouvrage: 15 Mo

Extrait

k ^r Europees Agentschap
>«Γ voor'de Veiîigheid en de
Gezondheid op net Werk
Prioriteiten en strategieën
in het arbeidsomstandig­
hedenbeleid in de lidstaten
van de Europese Unie Leden van de themagroep Nationale programma's en prioriteiten
Oostenrijk: Ernst Piller
België: Luc van Hamme
Denemarken: Jens Jensen
Finland: Lars-Mikael Bjurström
Frankrijk: Françoise Murillo
Duitsland: Ulrich Riese
Griekenland: Matina Pissimissi
lerland: Sylvia Wood
Italië: Sergio Perticaroli en Maria Castriotta
Luxemburg: Robert Klopp
Nederland: Rob Triemstra
Portugal: Antonio Fonseca
Spanje: Teófilo Serrano Beltrán
Zweden: Bertil Remaeus
Verenigd Koninkrijk: Gwyneth Deakins
Voorzitter: Hans-Horst Konkolewsky
Projectleider: Martin den Held
Projectassistent: Dagmar Radler INHOUD
Pagina
Samenvatting 7
1. Inleiding 11
2. Wetgeving2
3. Inspectie/handhaving6
4. Campagnes 20
5. Financiële stimuleringsmaatregelen4
6. Certificering
7. Vorming 3
8. Risico's
9. Categorieën werknemers8
10. Sectoren 4
11. Onderzoek6
12. Zorg voor veiligheid en gezondheid op het werk 50
13. Overige ideeën over toekomstige strategieën2
14. Belangrijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt4
15. Initiatieven op Europees niveau ter ondersteuning van de lidstaten
16. Conclusies8
Bijlage I. Risico's 51
Bijlage II. Werknemerscategorieën 65
Bijlage III. Sectoren9
Bijlage IV Onderzoek 73 veiligheidsaspecten, maar later verschoof de aan­ cente wetenschappelijke kennis, en gelijke tred SAMENVATTING
dacht meer in de richting van gezondheidsaspec­ moet houden met technische en maatschappelijke
ten. De laatste jaren is wetgeving ook sociale en or­ ontwikkelingen. Desondanks is er in een aantal lid­
ganisatorische kwesties gaan omvatten. staten ook bezorgdheid over de kwaliteit van de
Inleiding wetgeving. Een aanzienlijk deel van de veiligheids­
Veel lidstaten geven aan dat traditionele graadme­ en gezondheldswetgeving dateert al van jaren te­
I. Een van de voornaamste taken van het Europees ters van de mate van gezondheid en veiligheid op rug, met als gevolg dal sommige lidstaten duidelijk
Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid het werk, zoals ongevallen­ en beroepszlektecij­ de behoefte voelen om verouderde bepalingen ie
op het werk is het bevorderen van informatie­uit­ fers, in de loop der jaren een aanzienlijke daling te schrappen en de wetgeving te actualiseren. Boven­
wisseling tussen de lidstaten van de Europese zien hebben gegeven. Op bepaalde gebieden, zoals dien geeft men er sterk de voorkeur aan om allerlei
Unie. Een belangrijk instrument daartoe is het op­ de veiligheid van machines, zijn de resultaten nog technische details weg te laten en om de aanpak
zetten van informatieprojecten over specifieke the­ beter. Desondanks lijkt het moeilijk precies vast te van specifieke kwesties over te laten aan de werk­
ma's. Dit verslag geeft een overzicht van het eerste stellen hoe effectief regelgeving is. omdat het nemers zelf, zolang maar aan de vereiste veilig­
grote informatieproject dat door het Agentschap is meestal moeilijk is het effect van regelgeving te heidsniveaus wordt voldaan. De meeste lidstaten
uitgevoerd sinds het opstarten van de werkzaamhe­ scheiden van die van andere factoren. Om deze si­ vinden dat toekomstige wetgeving meer gericht zou
den in september 1996. Het is gebaseerd op de uit­ tuatie te verhelpen hebben diverse lidstaten initia­ moeten zijn op het stellen van doelen, en dat zij zo­
komsten van een vragenlijst die in samenwerking tieven ondernomen om betere beoordelingstech­ danig geformuleerd moet zijn dat zij geen beper­
met vertegenwoordigers uit alle lidstaten is opge­ king vormt voor nieuwe technologieën of werkwij­nieken te ontwikkelen.
steld en vervolgens aan elk van hen is toegezon­ zen. Sommige lidstaten hebben op nationaal
den, met betrekking tot de prioriteiten en strate­ niveau reeds veel gedaan op dit gebied, andere zul­Op de werkvloer blijken praktische richtsnoeren, gieën van de lidstaten wat betreft het verbeteren van len dat in de toekomst doen. die de niet erg toegankelijke wettelijke voorschrif­de veiligheid en de gezondheid op het werk (VGW).
ten in verkorte en begrijpelijkere vorm weergeven, Het was met name gericht op ervaringen en over­
de beste manier om Informatie over te brengen. De III. Van oudsher hebben de lidstaten van de Euro­wegingen, waaronder die van sociale partners en
meeste lidstaten hebben aanmerkelijke hoeveelhe­ pese Unie de veiligheid en de gezondheid op het andere betrokken partijen, die van belang zijn voor
den publicaties op dit gebied geproduceerd, en de werk verbeterd door een combinatie van wetgeving het formuleren van beleid inzake veiligheid en ge­
voortzetting en het bijwerken van dergelijke publi­ en handhaving. Elk jaar worden vele duizenden zondheid op het werk.
caties brengt aanzienlijke kosten met zich mee. ondernemingen in de lidstaten door inspecteurs
bezocht. Hetgeen vaak leidt tot het nemen van
In het algemeen is men van mening dat wetgeving maatregelen, uiteenlopend van verbeterings­aan­
in de toekomst een belangrijke rol zal blijven spe­ wijzingen tot strafrechtelijke procedures. Beleidsinstrumenten
len, onder meer bij het vaststellen van de mate van
bescherming tegen veiligheids­ en gezondheidsri­II. Van oudsher hebben alle lidstaten van de Euro­ Er zijn aanwijzingen dat met name toezicht heeft
sico's op het werk. Daarnaast is men van mening pese Unie wetgeving aangewend als instrument geleld tot een vermindering van ernstige risico's.
om de veiligheid en de gezondheid op het werk te dat de wetgeving gericht moet zijn op een hoge Evenals voor wetgeving geldt echter dat de txzcle
verbeteren. Aanvankelijk lag de nadruk vooral op mate van bescherming, gebaseerd op de meest re­ invloed van inspectie/handhaving moei ijk te be­
Β worden afgestemd op de omstandigheden in de oordelen is, omdat de effecten van specifieke maat­ de eigen inspanningen van bedrijven op het gebied
desbetreffende bedrijfstak. regelen meestal niet los van andere activiteiten van veiligheid en gezondheid op het werk worden
worden geëvalueerd. versterkt, bijvoorbeeld door samenwerking tussen
Gezien de doeltreffendheid van dit instrument is het werkgever en werknemers te bevorderen en het op­
niet verwonderlijk dat de meeste landen het In de zetten van arbo-systemen te stimuleren. De door de Alle lidstaten zijn het eens over het belang van In­
toekomst graag willen blijven gebruiken of op nog Europese Kaderrichtlijn verplichte risico-evaluatie spectie/handhaving. Men denkt dat hiervoor ook In
grotere schaal willen gaan toepassen. is een goede stimulans om een dergelijke ontwik­de toekomst een belangrijke rol is weggelegd bij de
keling op gang te brengen. bevordering van betere arbeidsomstandigheden.
V Verbeterde veiligheid en gezondheid op het werk Sommige lidstaten denken echter dat een aantal
kan ook worden bereikt op een geheel andere manier, ontwikkelingen de rol van Inspectie/handhaving IV Campagnes zijn een speciale vorm van inter­
namelijk via financiële stimuleringsmaatrege­zou kunnen beïnvloeden. ventie. In veel lidstaten worden mensen via gerich­
len. Veel regeringen en (semi-publieke) verzeke­
te campagnes gewezen op specifieke veilighelds-
ringsinstellingen hebben naast de wettelijke ver­Ten eerste lijkt er een tendens te zijn om inspecties en gezondheidsrisico's op het werk. Deze worden
plichtingen ook financiële stimuleringsmaatregelen vooral te richten op sectoren met een verhoogd ri­
gewoonlijk georganiseerd door de nationale over­
ingevoerd, om bedrijven aan te zetten tot verbetering sico. Voor het vaststellen van deze sectoren ge­
heid of door semi-overheidsorganisatles. Vaak be­
van de veiligheid en gezondheid op het werk. De bruiken de lidstaten meestal een of ander classifi­
staan campagnes uit een combinatie van instru­
voornaamste soorten maatregelen zijn gedifferen­catiesysteem. menten zoals wetgeving en inspectie/handhaving
tieerde premies voor verzekeringen tegen arbeidson­
en, ter ondersteuning hiervan, voorlichting (bro­
gevallen en beroepsziekten, overheidssubsidies voor Ten tweede neemt het aantal mensen dat vertrouwd chures, folders, publicaties, enz.).
onderzoek en technologische ontwikkeling, belas­Is met veiligheids- en gezondheidsaspecten op het
tingvoordelen voor bedrijven die investeren in veilig­werk (veiligheidskundigen, ergonomen, bedrijfs­
De meeste lidstaten hebben enige ervaring met heid en gezondheid op het werk, en subsidies voor de artsen, andere specialisten op dit gebied die bij on­
campagnes als methode om de gezondheid en de evaluatie van de arbeidsomstandigheden op bedrijfs­dernemingen, arbo-diensten of adviesbureaus
veiligheid op het werk te verbeteren. Naar het niveau. werken) voortdurend toe. En ook elders is men be­
schijnt kunnen campagnes leiden tot een aanzien­
ter op de hoogte, bijvoorbeeld bij brancheorgani­
lijke daling van arbeidsgebonden ziekten en be­saties