Dychmygu Iaith

Mererid Hopwood

Description

Mae astudiaethau niferus wedi archwilio delweddaeth beirdd drwy ac mewn iaith, hynny yw, y modd y defnyddiant iaith i greu delweddau, ond nid felly’r ddelweddaeth am iaith ei hunan. Nod y llyfr hwn yw craffu ar sut y mae casgliad o feirdd o bob cwr o’r byd wedi dychmygu a delweddu iaith, a hynny er mwyn ceisio goleuni newydd ar y cwestiwn hynafol: ‘Beth yw iaith?’

Gan mai yng nghyd-destun dathlu canmlwyddiant Gwasg Prifysgol Cymru yr ysgogwyd y llyfr, dewiswyd y testun gan ei fod yn gydnaws â dau o brif themâu cyhoeddiadau’r Wasg. Ar y naill law, mae'n dyfnhau ein dealltwriaeth o ddiwylliant ac iaith unigryw Cymru, ac ar y llall ehangu ein gwerthfawrogiad o ddiwylliant Ewrop a’r byd.

Mewn cyfuniad unigryw sy’n cwmpasu esiamplau o gerddi mewn ieithoedd dan fygythiad a rhai prif ffrwd, dyma lyfr sy’n ein hannog i ystyried o’r newydd gyfrwng yr ydym yn ei ddefnyddio’n feunyddiol.

Rhagair
Cydnabyddiaethau
Rhestr o ddarluniau
Byrfoddau
Cyflwyniad
1 Preswylfa ein Bod
2 Merch perygl
3 Cwrwgl
4 Cleddyf
5 Dillad benthyg
6 Gwaed fy ysbryd
7 Dyfnder, dyfnfor
8 Ein mam, ein tad
9 Dychwelyd o faes y gad
10 Proffwydoliaeth
11 Tiwnio llais yr iaith
12 Clo
Atodiad Cerddi
Mynegai

Sujets

• Literary Criticism
• Idioma galés
• Irish
• English
• European
• Welsh
• Scottish

Informations

• Publié par: University of Wales Press
• Date de parution: 15 juillet 2022
• Nombre de lectures: 0
• EAN13: 9781786839206
• Langue: Welsh
• Poids de l'ouvrage: 5 Mo

Extrait

Dychmygu Iaith

i Dychm ygu Iaith

Dychmygu Iaith M e r e r i d H o p w o o d

Gwasg Prifysgol Cymru 2022

iii Dychm ygu Iaith

Hawlfraint © Mererid Hopwood, 2022

Hawlfraint y Cerddi © Y Beirdd, 2022

Cedwir pob hawl. Ni cheir atgynhyrchu unrhyw ran o’r cyhoeddiad

hwn na’i gadw mewn cyfundrefn adferadwy na’i drosglwyddo

mewn unrhyw ddull na thrwy unrhyw gyfrwng electronig,

mecanyddol, otogopio, recordio, nac fel arall, heb ganiatâd

ymlaen llaw gan Wasg Prifysgol Cymru, Cofrestrfa’r Brifysgol,

Rhodfa’r Brenin Edward VII, Caerdydd CF10 3NS.

www.gwasgprifysgolcymru.org

Mae cofnod catalogio’r gyfrol hon ar gael gan y Llyfrgell Brydeinig. ISBN 978-1-78683-919-0 eISBN 978-1-78683-920-6

Datganwyd gan Mererid Hopwood ei hawl foesol i’w chydnabod

yn awdur ar y gwaith hwn yn unol ag adrannau 77 a 78 Deddf

Hawlfraint, Dyluniadau a Phatentau 1988.

Ar ran Gwasg Prifysgol Cymru

Llion Wigley (Comisiynu); Olwen Fowler (Dylunio);

Steven G. Goundrey (Cynhyrchu); Dafydd Jones (Golygu)

Argrawyd gan CPI Antony Rowe, Melksham

Llun y clawr: Mary Lloyd Jones,Iaith Ynysoedd Erch(2010),

5tr×6tr, olew ar gynfas. Trwy ganiatâd.

Cyflwynir y gyfrol hon gyda diolch i’r Athro Len Jones, Aberystwyth, a’r Athro Martin Swales, Llundain, am eu harweiniad a’u ydd.

v Dychm ygu Iaith

Cynnw ys

tudalen viii x 1 25 47 63 73 85 101 111 123 135 147 157 165 177

Cydnabyddiaethau Cyflwyniad 1 Preswylfa ein bod 2 Merch perygl 3 Cwrwgl 4 Cleddyf 5 Dillad benthyg 6 Gwaed fy ysbryd 7 Dyfnder, dyfnfor 8 Ein mam, ein tad 9 Dychwelyd o faes y gad 10 Prowydoliaeth 11 Tiwnio llais yr iaith 12 Clo Atodiad Cerddi Llyfryddiaeth

Cydnabyddiaethau

Hown ddiolch ...

am gydweithrediadhynawsy beirdd a’u gweisg ‘Yr Heniaith’, Waldo Williams, trwy ganiatâd Eluned Richards ‘Ceist na Teangan’, Nuala Ní Dhomhnaill, o’r gyfrolPharaoh’s Daughter(1990), trwy ganiatâd y bardd a The Gallery Press www.gallerypress.com ‘LISTEN AND REPEAT: un paxaro, unha barba’, Yolanda Castaño, trwy ganiatâd y bardd ‘Portugês’, Maria Teresa Horta, trwy ganiatâd Sociedade Portuguesa de Autores ‘Hawraarta AKeenna’, Jaamac ediye Cilmi, trwy ganiatâd Martin Orwin ‘Maatribhasha’, edarnath Singh, trwy ganiatâd Mohini Gupta ‘Conversar’, Octavio Paz, trwy ganiatâd Carcanet Press ‘angelu Mu Mvley Zvngvn’, Victor Cifuentes Palacios, trwy ganiatâd y bardd ‘Addasu’, Rufus Mufasa, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru ‘Evonda’, Eric Ngalle Charles, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru ‘The land would disappear’, Hanan Issa, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru ‘Beth yw’r iaith i mi?’, Emyr Davies, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru

‘Holwyddoreg ar Iaith’, Grug Muse, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru ‘Amlieithrwydd’, Gwynfor Dafydd, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru ‘Beth yw iaith?’, Tudur Dylan Jones, trwy ganiatâd y bardd a Chymdeithas Ddysgedig Cymru a dyfyniadau o ‘The Other Mother’ Sampurna Chattarji, a cherdd rhif 7Moutat MaheswarJoy Goswami, trwy ganiatâd y beirdd;

am gymorthgwerthfawr Mererid Puw Davies, Coleg y Brifysgol Llundain; Olwen Fowler, Cwmerfyn; Steven G. Goundrey, Gwasg Prifysgol Cymru; Isaías Eduardo Grandis, Llanddarog; Mohini Gupta, Rhydychen; Dafydd Jones, Gwasg Prifysgol Cymru; Mary Lloyd Jones, Aberystwyth; Tudur Dylan Jones, Caerfyrddin; Raúl Angel Mazzone, Trevelin; Elin Meek, Abertawe; Ben Ó Ceallaigh, Prifysgol Aberystwyth; Peadar Ó Muircheartaigh, Prifysgol Aberystwyth; Martin Orwin, Prifysgol L’Orientale, Napoli; Lloyd Roderick a Sta Llyfrgell Hugh Owen, Prifysgol Aberystwyth ; Llion Wigley, Gwasg Prifysgol Cymru; Huw Williams, Prifysgol Caerdydd; Sta Darllenfa’r Llyfrgell Genedlaethol, Aberystwyth;

am eiriaudoethfy nghydweithwyr yn Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd, Prifysgol Aberystwyth;

am amynedd a chefnogaethy criw yddlon o rindiau a theulu.

ix Dychm ygu Iaith