Peter DM Bwimbo: Mlinzi Mkuu wa Mwalimu Nyerere

D.M. Bwimbo

Description

On 20th January 1964, at the Colito Army Barracks just outside Dar es salaam, 15 officers of the Tanganyika Army that was inherited from the colonial state led a mutiny against the independent Tanganyika government. One group went to the State House with the intention of forcing President Julius Nyerere to accept their demands. What would have happened if they had succeeded in entering the State House and if President Nyerere had refused to accept their demands, as he most likely would have done? Anything could have happened and in the worst case scenario Tanzania’s history and indeed the history of the whole of Africa would have been seriously affected. This book is about the courage and quick thinking of Peter Bwimbo, the then head of the Presidential Protection Unit and Nyerere’s Chief Body Guard who, alone, planned and executed an ingenious and successful evacuation of President Nyerere and Vice President Rashid Kawawa, whisking them away from the State House before the mutineers got there. By a clever ruse he convinced the ferry operators on duty before dawn to ferry them across the Kigamboni Creek. From there they walked several miles to a hiding place in a house that was offered by an ordinary citizen and where they stayed until the situation was normalised several days later.

Sujets

• History

Informations

• Publié par: Mkuki na Nyota Publishers
• Date de parution: 03 novembre 2015
• Nombre de lectures: 9
• EAN13: 9789987753505
• Langue: Swahili (generic)
• Poids de l'ouvrage: 14 Mo

Extrait

W A S I F U W A M L I N Z I W A K W A N Z A W A M W A L I M U N Y E R E R E ( 1 9 6 0 – 1 9 7 3 )

PETER D.M. BWIMBO MLINZI MKUU WA MWALIMU NYERERE

Peter D.M. Bwîmbo Mlînzî Mkuu wa Mwalîmu Nyerere

Mwandîsî: Peter D.M. Bwîmbo

kîmecapîswa na Mkukî na Nyota Publîsers Ltd S.L.P. 4246 Dar es Salaam, Tanzanîa www.mkukînanyota.com © Peter D.M Bwîmbo 2015

ïSBN 978-9987-753-32-1

Hakî zote zîmeîadîwa. Haîruusîwî kunakîlî, kuîadî, kucapîsa kwa njîa ya kîelektronîkî au mekanîkî, kutoa vîvulî, kurekodî au kubadîlî seemu yeyote ya kîtabu îkî kwa njîa, namna au mumo wowote bîla îdînî ya maandîsî kutoka kwa mcapîsajî Mkukî na Nyota Publîsers Ltd. Sanîu Mpya, 2015.

Tembelea tovutî yetu; www.mkukînanyota.com kusoma zaîdî kuusu vîtabu vyetu na kununua pîa. Unaweza pîa kupata maojîano ya waandîsî wetu na abarî kuusu wacapîsajî/matukîo mengîne. Jîunge îlî kupata majarîda yetu ya mtandaonî abarî na matoleo mapya.

Kînasambazwa ulîmwengunî nje ya Arîka na Arîcan Books Collectîve. www.arîcanbookscollectîve.com

YaLiyomo

Sukuranî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v Utangulîzî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . îx Maîsa Yangu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Kujîunga na Jesî la Polîsî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Ulînzî wa Vîongozî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Kumlînda Mwalîmu Nyerere na Kumuelewa Zaîdî. . . . . . . . . .31 Mabadîlîko Baada ya Uuru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 Cangamoto ya Kwanza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69 Matukîo Mengîne Mbalîmbalî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93 Ceo – Matokeo ya Kazî Nzurî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Kutunukîwa Nîsanî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Nyaraka na Pîca Mbalîmbalî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Shukurani

Kazî îî nî kama nyîngîne; kuîanya vîzurî kunaîtajî moyo wa kuîpenda na kuwa na nîa moja, upendo na usîrîkîano mzurî na wale wote wanaousîka na ulînzî wa kîongozî. Mbalî na maunzo ya kazî îî ndanî na ncî za nje, kazî îî aîtekelezekî kwa nadarîa îla kwa vîtendo. Wakatî naanza kuîanya mwaka 1960, kabla na baada ya uuru mîmî na wale nîlîwaongoza tulîkuwa bado na mîsîmamo na mawazo au kasumba ya polîsî ya kîkolonî, kîasî kwamba tulîwaona raîa wa kawaîda ata wale ambao nî wema kama tabaka la watu toautî na sîsî. Hasa wakatî wa mîkutano ya adara îlîyoutubîwa na Baba wa Taîa, ata baada ya uuru watu walîkuwa wanasukumwa ovyo na Polîsî. Mwalîmu alîgundua kasoro îyo, akatuelîmîsa na kutuasa kwa kusema kuwa toautî katî yetu na raîa wa kawaîda nî kwamba sîsî tunaanya kazî katîka serîkalî na baadî uvaa sare kama kîtambulîso lakînî wote tunatoka uraîanî na baada ya kazî tutarudî uko uko. Tulîjîrekebîsa araka kwa sababu alî îî îngeendelea, îngepanda cukî katî yetu na raîa ata wale ambao nî wema na wazalendo, na kuîanya kazî ya ulînzî kuwa ngumu zaîdî kîasî ca kuatarîsa maîsa yake.

Kwa îyo kwanza namsukuru sana Baba wa Taîa kwa kuona kasoro îzo wakatî wa uaî wake na kutukemea kwa nîa nzurî ya kujenga uusîano mzurî na wanancî. Mîmî bînasî nasema bîla saka yoyote kwamba mbalî na maunzo ya kazî îî ndanî na nje ya ncî yetu, kuwa kwangu karîbu sana na Baba wa Taîa kwa muda mreu kulîkuwa darasa ambamo nîlîjîunza mengî, ata yale kuusu kazî zangu za ulînzî.

Namsukuru sana Sajînî Pancras alîyekuwa polîsî upande waSpecia Branchtulîyeîsî pamoja katîka kambî ya polîsî Barabara ya Kîlwa Dar es Salaam alîyetumîa njîa zake mwaka 1953, mîmî bîla kujua na kugundua kwamba nîlîkuwa na sîa za kuanya kazî katîkaSpecia Branch, akaanya

vî

PETER D.M. BWïMBO MLïNZï MKUU WA MWALïMU NYERERE

mîpango nîkasaîlîwa na kuamîsîwaSpecia Branch,Bîla Mwanza. sajînî Pancras nîsîngeanya kazîSpecia Branchbîla saka kîtabu na îkî kîsîngeandîkwa. Namsukuru pîa Kamîsna wa Polîsî Mwîngereza wa mwîso kuongoza Jesî îlo Tanganyîka Bwana Georey Wîlson pamoja na jopo lake la wazungu watupu, kwa usaîlî wao nîkîwaSpecia BranchMwanza mwaka 1959 nîkasînda na akapendekeza nîende kwenye maunzo katîka cuo caMetropoitan Poice Training Coege Hendon, ondon xs. Namsukuru pîa Bwana Andrew Frew alîyekuwa msîmamîzî wa maunzo ayo na msaîdîzî wake katîka cuo îco wakatî wa maunzo yetu yalîyojulîkana kamaCoonia Poice Course No. 21.Aîda namsukuru Bwana Frank Holmes alîyekuwa Raîs wa cuo caInternationa Poice Services Academy, Wasîngton DC Marekanî mwaka 1963, pamoja na msaîdîzî wake kwa maunzî rasmî kusu ulînzî wa vîongozî wa Ncî na Mîundo mbînu muîmu ya Taîa(Nationa Vita Instaations).

Namsukuru Mkurugenzî wetu mwanancî wa kwanza Bwana E.C. Mzena kwa kuongozaSpecia Branch kama Mkurugenzî kwa muongo mmoja toka kwa Mzungu Bwana W.P. Matîeson mwaka 1962; wakatî wa kîlele ca progamu ya Arîkanaîzesenî kabla ya kuvunjwa kwa Specia Branchtaree 6 Septemba 1963. Kwa upande wa maoIsa wa polîsî tulîowaaca uko kwa nîaba ya wote ao nawasukuru Maînspekta Jeneralî wa polîsî ayatî Elangwa Saîdî, Hamza Azîzî, Solomon Lîan na wale ambao bado aî Samuel H. Pundugu na Pîllemon Mgaya ambaye nîlîbaatîka kuanya nae kazî akîwa bado ADC wa Baba wa Taîa kabla ya kuteulîwa kuwa ïJP. Josep W. Butîku, Mkurugenzî Mtendajî wa Taasîsî ya Mwalîmu Nyerere, pamoja na Paul Sozîgwa nawasukuru wote kwa usîrîkîano wao mzurî wakatî tukîanya kazî zetu toautî ïkulu na wakatî wa saarî za Baba wa Taîa ndanî na nje ya Tanzanîa. Wale nîlîoanya nao kazî katîka ïdara ya Usalama wa Taîa kwa nîaba ya wengîne wote nawataja ayatî Amrî Kweyamba kwa kunîelekeza kuanya kazî kama Mkuu wa Kanda ya Wîlaya za Tarîme Musoma na Ukerewe wakatî waSpecia Branch, nîlîpoamîswa toka Mwanza kwenda Musoma mwaka 1960.

Kwa wale walîokuwa katîka kîtengo nîlîcoongoza ca kulînda vîongozî wetu wa ncî, nawasukuru wote kwa jumla kwa kuanya kazî vîzurî usîku na mcana bîla kucoka. Kwa nîaba ya wengîne wote nawataja ayatî Fred Mangota, Jon Fale, Josep Kîuga, Danîel Ndossî, Leon Kazîmîl, Abdalla Matola, Donald Ndozelo, Rapael Mkanzabî, na Vîcent Kuyumba ambao bado wako aî; na ayatî Saban Ukwama alîyekuwa mmoja wa Madereva wa magarî yetu baadaye akapendekezwa awe mmoja wa Madereva wa Baba wa Taîa.

PETER D.M. BWïMBO MLïNZï MKUU WA MWALïMU NYERERE

vîî

Namsukuru mareemu Bwana Norman Brend alîyekuwa kîtuo ca Polîsî ca katî Dar es Salaam baadaye nîkaanya kazî tena cînî yakeSpecia Branch,kwa kutambua bîdîî yangu ya kazî na kupendekeza Mwanza, nîpandîswe ceo. Mwîngîne nî Bwana W.P. Matîeson nîlîyeanya nae kazîSpecia Branch, Mwanza baada ya Bwana Brend kuamîsîwa Mbeya. Huyu ndîye alîungua mwanga wangu wa kwenda kusoma Uîngereza na maalî pengîne mwaka 1960, alîpopendekeza jîna langu lîwe kwenye oroda ya wale walîosaîlîwa na Kamîsîna Georey Wîlson. Namsukuru kîpekee Raîs Mstaau, Benjamîn Wîllîam Mkapa ambaye wakatî wa kazî zangu îzî tulîkuwa nae karîbu wakatî wote. ïlîkuwa uraa kubwa kwangu kuona kwamba mîongonî mwetu yeye alîkuja kuwa kîongozî wa ncî wa awamu ya tatu, na kwa îyo îkawa zamu yake ya kupewa ulînzî kama îlîvyokuwa kwa maraîs walîomtangulîa. Namsukuru mjukuu wangu Mrs. P. Munuo wa Kîbangu kwa kuanza kuandîka muswada wa kîtabu îkî kwenye kompyuta mîaka mîcace baada ya kîo ca Baba wa Taîa, lakînî kwa sababu zîsîzozuîlîka aukuwa tayarî kucapîswa kuwa kîtabu. Namsukuru pîa Bî. Anastazîa Lyamuya, Katîbu Mutasî wa Baraza la Maaskou Tanzanîa (T.E.C.) Kurasînî, Dar es Salaam kwa kurudîa muswada mara kwa mara masaîîso yalîpoîtajîka mpaka kîtabu kîkacapîswa. Namsukuru Mkurugenzî Mkuu wa Kampunî ya Ucapîsajî ya Mkukî na Nyota, Bwana Walter Bgoya na wasaîdîzî wake, kwa kusoma muswada wote sî mara moja sî mara mbîlî, na kutoa maonî na Usaurî. Bwana Bgoya alîkaa namî mara nyîngî na kwa pamoja tukapîtîa kîtabu kîzîma na kuakîkîsa kuwa kînatoka katîka sura na ubora unaostaîlî. Bîla usaurî na maonî yake kîtabu îkî kîsîngekuwa kama kîlîvyo îvî sasa. Lakînî pamoja na maonî na usaurî uo na wa watu wengîne, mîmî bînasî na sî mwîngîne, ndîye mwenye damana kwa mauduî yote yalîyomo katîka kîtabu îkî. Peter D.M Bwimbo Dar es saaam

UtanguLizi

Mîaka kumî na mîtano îmetîmîa sasa tangu Baba wa Taîa aarîkî katîka Hospîtalî ya St. homas, London, Uîngereza, taree 14.10.1999. Katîka mîaka yote alîpokuwa madarakanî kama Raîs nîlîkuwa na jukumu la ulînzî wake, kazî ambayo îlîanza rasmî mwaka 1960, Tanganyka îlîpopata Serîkalî ya Madaraka. Tanzanîa alîyoîongoza kwa kîpîndî cote ca arakatî za ukombozî adî kupata uuru îlîsereekea mîaka 53 ya uuru wake mwaka 2014 zîtaonyesa sîyo tu kumuenzî kwangu, lakînî pîa kîwe njîa ya kuwaeleza Watanzanîa walîopo sasa na wa mîaka îjayo jînsî kîongozî uyu maaruu alîvyolîndwa na cangamoto kubwa tulîzopambana nazo sîsî walînzî wake wa kwanza toka wakatî uo mpaka nîlîpostaau kazî mwaka 1975.

Kama îlîvyokuwa kwa watu wengî ncînî Tanganyîka kabla ya uuru sîkuaamîana na Baba wa Taîa, îngawa tulîîsî katîka Mkoa mmoja wa Jîmbo la Zîwa(ake Province), Makao Makuu yake yakîwa Mwanza. Sîkuaamu wakatî wa ukolonî kuwa îngekuja sîku ambapo nîngecagulîwa kuwa mwanancî wa kwanza kuongoza kîtengo ca kumlînda baada ya kupatîkana kwa uuru. Hata kama îngeaamîka wazî kwamba pangekuwa na kulînda kîongozî wa ncî baada ya uuru palîkuwa na maoIsa wengîne wa Tanganyîka wa vyeo vya juu kulîko mîmî katîka Jesî la Polîsî ambao uenda walîkuwa pîa na uwezo wa kuanya kazî îyo.

Nîlîcagulîwa kumlînda kwa mara ya kwanza mwezî Agostî 1961, wakatî wa utawala wa Waîngereza kabla ya Uuru, baada ya kurudî kwangu toka kwenye maunzo katîka cuo caMetropoitan Poice Training CoegeLondon, mwezî Agostî 1960. Nîlîkwenda Hendon, katîka cuo îco baada ya kuanyîwa usaîlî na Kamsîna wa Polîsî, Mzungu wa mwîso kuongoza Jesî la Polîsî Tanganyîka, Georey