Mélanges d histoire bretonnes. Vita Sancti Machutis par Bili - article ; n°4 ; vol.24, pg 575-598
25 pages
Latin

Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement

Je m'inscris

Mélanges d'histoire bretonnes. Vita Sancti Machutis par Bili - article ; n°4 ; vol.24, pg 575-598

-

Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement

Je m'inscris
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne
En savoir plus
25 pages
Latin
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne
En savoir plus

Description

Annales de Bretagne - Année 1908 - Volume 24 - Numéro 4 - Pages 575-598
24 pages

Informations

Publié par
Publié le 01 janvier 1908
Nombre de lectures 9
Langue Latin
Poids de l'ouvrage 1 Mo

Extrait

Ferdinand Lot
Mélanges d'histoire bretonnes. Vita Sancti Machutis par Bili
In: Annales de Bretagne. Tome 24, numéro 4, 1908. pp. 575-598.
Citer ce document / Cite this document :
Lot Ferdinand. Mélanges d'histoire bretonnes. Vita Sancti Machutis par Bili. In: Annales de Bretagne. Tome 24, numéro 4, 1908.
pp. 575-598.
doi : 10.3406/abpo.1908.1313
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/abpo_0003-391X_1908_num_24_4_1313FERDINAND LOT
MÉLANGES D'HISTOIRE BRETONNE
TEXTES
I I
V1TA SANCTI MACHUTIS
Par BILI
(Suite')
CHAPITRE XLVI
De ambulatione ejus ad monasterium Columbani.
Et ille locum regionemque derelinquere volens, illum ho-
minem, Gorguecan noraine, usque ad nonam generationem,
qui contumelian sibi fecerat, maledicens, commendatis om
nibus suis discipulis que unicuique agere oportebat, ad mo
nasterium quod m) vocatur Luxodium d), quod venerabilis
pater Columbanus, abba Scottorum, partibus veniens con-
struxit, dévolus pervenit. Ubi per aliquorum spatia dierum
de divinis scripturarum flosculis, vel ea que dilectio caritatis
prestabat, se invicem gustu sacerdotali refecerunt.
CHAPITRE XLVTI
De visitatione Briltonum.
Et expleto illuc aliquanto tempore, Brittanniam patriam
populumque visitare volens, ut animas errantium pern) fruc-
tum predicationis sue ad regnum celorum perduceret, ad
unum locum venit, et in eo monasterium quod vocatur
Raus (2) construxit.
m) correction : quae Ms. — n) addition des éditeurs.
(1) Luxeuil (Haute-Saône).
(2) Sur Ros. voy. Annales de Bretagne, t. XXII, p. 735. 576 MÉLANGES D'HISTOlitE BRETONNE.
CHAPITRE XLVIII
De vi tyrannica conante locum destruere °).
Tune filius Iudicel Rethuualdus nomine'l1), nequitia inqui-
natus, perversitate deceptus, nitebatur locum sancti, quem
laborans construxerat, destruere. Sanctusque Machu hoc au-
diens, arrepto itinere cum fratribus suis, ad superbum pro-
peravit principem, atque humiliter veniam postulans sue cel
lule precatus est dicens : « Vide ne unquam cellulam, quam
» servi Dei in magno labore construxerunt, destruendi licen-
» tiam alicui reddas. » Sed, furoris sui dementia constrictus
et mente elata superbus, verba sancti despexit. Tune vir Dei
virtute divina armatus se in terram prosternens, présente
elato rege, orationem cum fratribus fundens diutissime, cele-
brata oratione, ad cellulam unde venerat iterum regressus
est. Superbus vero princeps, qui deprecationem sancti no-
luerat accipere, crastina die lueescente, aciem oculorum amit-
tens, non poterat lumen solis orientis videre. Recto judicio
Dei illud ei evenire non dubilandum est, qui spiritalem
fabricant volebat destruere. ut lumen amitteret proprium.
CHAPITRE XLIX
De cecitate principis inluminationeque ejus p>.
Post paucos vero dies, oculorum cecitate deformis atque
sua mente increpatus, a multisque christianis ammonitus, cul-
pam suam confiteri non erubescens, ad cellulam ejus qui
versa vice ad se perrexerat cum omni mansuetudine, vix uno
cum eo ambulante perrexit, humili deprecatione postulans,
se ad terram, sicut vir Dei anteea se fecerat, prosternens, ut
pro eo exorare dignaretur et qualiter lucem quam pro sua
o) titre de la table de L. — p) titre de la table de L.
(1) Sur ce personnage, voy. Annales de Bretagne, t. XXII, p. 733, note 1. VITA S. MACHUÏIS, PAR BILI. 577
perfîdia amiserat, taliter ejus (i) precibus recipere rnereretur,
et dicebat : « Qualemcumque penitentiam mihi pro tua injuria
» judicaveris, libenter recipiam. » Tune vir Dei Machu, cum
principem humiliter veniam poslulantem videret, et ad omnia
que ei sanctus inponere deliberaret summo studio voluntarie
promptus accederet, jussit aquam afferri sibi et in nomine
Sancte Trinitatis benedictam principi dédit cecato. Qui acci-
piens eam, lavans loca obscuritatis oculorum, pristinam
coram omnibus [et]r> accuratiorem, ut asserunt, recepit
visionem. Nec mirum : ille accepit inluminationem cordis
petitione sancti cum lumine oculorum, ut provideret mente
sensuque que antea oculis sui capitis non poterat videre. Hic
principis sevitiam convertit ad modestiam.
CHAPITRE L
De Rethuiïalo $ilios ludichael post mortem ejus conante
destruere s).
Post mortem Judeli surrexit quidam impius et haereticus
Rethwalus nomine, qui volebat omnes filios principis ante-
dicti interfleere, prœter ipsum Heloch, quem ipse a se nu-
tritum volebat levare in regnum. Sed, cum septem ex his
occidere jussisset, unus ex ipsis cum nu tri tin sno ad cellulam
sancti. Machuti fugiens latebram expetiit. Quo comperto nego-
tio, Rethwalus accensus furore ad cellulam viri Dei nocturna
profectione iter direxit, ingressusque est, et infantulum prin
cipis exinde jussit expelli. Quod cum Dei famulus cogno-
visset, expedito cursu pro vita parvuli liberanda post impium
ambulare cœpit. Plens et ejulans, ut parceret innocenti puero
q) correction •" ei Ms. — r) conjecture : et manque dans le M s. — s) titre
de la table de L, suivi des trois suivants : De interfeetione pueri, — De
loco substracto, — De morte principis filium occidentis. Sauf le second,
qui concerne sans doute le chap. 48, ces titres s'appliquent visiblement
à ce même chap. 50, dont cependant L, pas plus que 0, ne reproduit
le texte. Nous l'empruntons, à l'exemple de dom Plaine, au Lêgendier
de Marmoutier imprimé par dom Morice, Preuves à t' Histoire de Bretagne,
t. I, col. 192. 578 MÉLANGES D'HISTOIRE BRETONNE.
rogabat. Sed férus et crudelissimus carnifex, audita voce pon-
tificis, jussit interfïcere puerum. Cujus inventum corpus-
culum sanctus Dei, licet cum maxima doloris tristitia, dignis-
simae tradidit sepulturae. Iniquissimus vero Rethwalus, post
homicidium perpetratum die tertia, morte turpissima vitam
finivit.
CHAPITRE LI
De assiduitate orationum ejus *).
Quantum vero sanctus Machu abstinendo u> hic vixit.
quantis quoque v) vigiliis continuando duravit, quibusque
elemosinis profusus extiterit, Dominus solus, cui omnia nuda
et aperta esse noscuntur, novit. Nemo tamen hominum, ut
reor, hoc polerit indagare, quoniam magis occulte quam
manifeste hec faciebat. Denique qualis quanlusque fuerit, et
quanta qualiave gesseril, explicare lingua mortalis non suf-
ficit. Hic sese, frequentibus exercebat vigiliis et continuatis
se macerabat inediis, ut nec tolerare possent petulenti juvenes
ejus bona opéra. Seipsum vero obliviscens, victu corporis
vivebat tamquam si simul accessissent dignitas et pastus (sic)
et nécessitas fefunii. Qui equitans in itinere semper de Deo
aliquid aut verbo contulit aut cantico cantavit. Cursum M
vero suum per horas explens légitimas, nec tamen inter illas
horas divina eloquia relaxabat. sed aut legendo aut scribendo
aut operando Creatori suo semper serviebat. Ad mensam vero
quando veniebat, statim, lector aderat recitans divina eloquia,
ut inter cibi fercula animi pastus alimento plus saturaretur
conviva. Nullum tempus erat quo non aut aliis prodesset, aut
non sibi lucrum faceret.
t) Du chap. 51 au chap. 75, les titres des chapitres cessent de figurer dans
la table de L et se trouvent uniquement dans 0. Le texte, donné par ce
seul ms. 0, est imprimé en italique. — u) correction : abstinendum Ms.
— v) correction : quaque Ms.
(1) « Cursus, mot consacré dans l'ancienne liturgie gallicane pour dési
gner l'ensemble de l'office divin de chaque jour » (D. Plaine). VITA S. MACHUTIS, PAR BILI. 579
CHAPITRE LU
[D'un signe de croix il ouvre une porte fermée]™).
lllud vero inserendum est quod sanctus Machu quodam iti-
nere veniebat et ad sue sedis ecclesiair\ orationis causa pro
céder et. Januis clausis, clavibus requisitis, custodibus non
repertis, signaculo crucis facto super hostia aliqua, sine frac-
tione aul ulla lesione ullro se illi aperuerunt ostia. Cujus
miraculi adstantium animas magnus invasit pavor. De quo
etenim miraculo omnes laudaverunt Deum dicentes : « Bene-
» dictus est Deus, qui hoc miraculum in servum suum Ma-
» chutem ostendit. »
CHAPITRE LUI
[Du cordonnier violant le repos dominical].
Enumerandi elenim sunt morbi, ut predicetur fons medici.
Quodam itaque die dominico, quidam homo, dum calciamenta
ad vendendum consuerei, manus ejus constrictç sunt ultione
presenti. Qui crastina die ad sanctum Machutem venit, morbo
castigante, et, interrogatus x) ab eo quid illi acciderat, pec-
catura suum per ordinem qualiter acciderat innotescit. Cujus
penitentiam sanctus vir intelligens, sacra benedictione, signa
culo crucis inposito, manus ejus benedlnt, et incolumi^ sani-
lati restituil. Et hoc miraculum inter omnes claruit.
CHAPITRE LIV
De paralitico sanato *>.
Denique in ipso tempore, dum, rnissa die dominico celé-
braretur, et cathedra ad sedendiim delata, defertur ei quidam
paraliticus, universorum, membrorum dampnata habens offi-
w) Cette division en chapitres (52-53, 55-57) et ces titres, nécessaires à la

  • Univers Univers
  • Ebooks Ebooks
  • Livres audio Livres audio
  • Presse Presse
  • Podcasts Podcasts
  • BD BD
  • Documents Documents