Beginselen der dierkunde

J. Ritzema Bos

Description

The Project Gutenberg EBook of Beginselen der dierkunde, by J. Ritzema BosThis eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.orgTitle: Beginselen der dierkundeAuthor: J. Ritzema BosRelease Date: February 17, 2010 [EBook #31310]Language: Dutch*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BEGINSELEN DER DIERKUNDE ***Produced by the Online Distributed Proofreading Team athttp://www.pgdp.net/Oorspronkelijke voorkant.Oorspronkelijke titelpagina.Beginselen der Dierkunde.GeïllustreerdeLand- en Tuinbouwbibliotheek,Onder redactie van F. B. Löhnis, Prof. Dr. J. Ritzema Bos,P. van Hoek en Leonard A. Springer.Dierkunde,DoorProf. Dr. J. Ritzema Bos.Tweede druk.Te Groningen bij J. B. Wolters, 1902.Oorspronkelijke titelpagina.BeginselenderDierkunde,DoorProf. Dr. J. Ritzema Bos,Directeur van het Phytopathologisch Laboratorium Willie CommelinScholten te Amsterdam.Tweede druk.Te Groningen bij J. B. Wolters, 1902.Stoomdrukkerij van J. B. Wolters.Voorbericht van den eersten druk.Dit deeltje geeft een zeer beknopt overzicht van het geheele dierenrijk; het behandelt slechts die klassen iets uitvoeriger, welke voor denlandbouwer van belang zijn, dat zijn trouwens dezelfde klassen, welke gewoonlijk ook niet-landbouwers het meest interesseeren(zoogdieren, vogels, insekten). ...

Informations

• Publié par: nasheng
• Publié le: 08 décembre 2010
• Nombre de lectures: 47
• Langue: Nederlandse

Extrait

erndO tiR amezrD ..J . n vaekHo os B .  , P  eav n .F r decait is, Prof B. Löhn

Beginselen der Dierkunde.

Oorspronkelijke voorkant.

Land- en T uinbouw bibliotheek,

Geïllustreerde

Produced by the Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net/

Oorspronkelijke titelpagina.

.regnirp

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BEGINSELEN DER DIERKUNDE ***

Language: Dutch

Release Date: February 17, 2010 [EBook #31310]

Author: J. Ritzema Bos

Title: Beginselen der dierkunde

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org

The Project Gutenberg EBook of Beginselen der dierkunde, by J. Ritzema Bos

onLen  e SA.d ar

Dierkunde,

Door Prof. Dr. J. Ritzema Bos.

Tweede druk. Te Groningen bij J. B. Wolters, 1902.

Oorspronkelijke titelpagina.

Beginselen

der

Dierkunde,

Door Prof. Dr. J. Ritzema Bos, Directeur van het Phytopathologisch Laboratorium Willie Commelin Scholten te Amsterdam.

Tweede druk. Te Groningen bij J. B. Wolters, 1902.

Stoomdrukkerij van J. B. Wolters.

Voorbericht van den eersten druk. Dit deeltje geeft een zeer beknopt overzicht van het geheele dierenrijk; het behandelt slechts die klassen iets uitvoeriger, welke voor den landbouwer van belang zijn, dat zijn trouwens dezelfde klassen, welke gewoonlijk ook niet-landbouwers het meest interesseeren (zoogdieren, vogels, insekten). Ik vertrouw dat mijn werkje ook aan Uitgebreid-lagere en aan sommige Middelbare Scholen te gebruiken zal zijn, hoewel ik bij de samenstelling ervan in de eerste plaats de lagere takken van het Landbouwonderwijs op het oog had. Natuurlijk kan dit boekje aan Wintercursussen niet geheel worden doorgewerkt; den onderwijzer, die het mocht willen gebruiken, blijve de keus van wat hij wil behandelen. De belangrijkste schadelijke dieren worden in deze “Beginselen der Dierkunde” slechts genoemd; zij zullen in een afzonderlijk boekje nader worden behandeld. De leer van de levensverrichtingen der dieren vindt, te gelijk met die der planten, in een ander deeltje eene uitvoeriger bespreking. Wageningen, October 1894. J. Ritzema Bos.

Voorbericht van den tweeden druk. Bij de bewerking van den tweeden druk heb ik uit dit deeltje enkele onderwerpen weggelaten, die meer eigenaardig thuis behooren in het deeltje overen het leven der dieren, in ’t bijzonder der huisdieren,den bouw welk deeltje in het volgende jaar zal verschijnen. Daarentegen is iets nader uitgeweid over de levensgeschiedenis van onderscheiden diersoorten, en is het aantal afbeeldingen aanzienlijk uitgebreid. Het komt mij voor dat door de aangebrachte wijzigingen het boekje in bruikbaarheid is toegenomen, zoowel met het oog op het Landbouwonderwijs als met het oog op het onderwijs aan gewone Uitgebreid-lagere en Middelbare scholen. Amsterdam, September, 1901. J. Ritzema Bos.

Inhoud.

       I.van den bouw en de levensverrichtingen van het dierBeknopt overzicht       II.Rangschikking en benoeming der dieren       III.Overzicht van de verschillende groepen van het dierenrijk       I.G e w e       r v e l d e I.Zoogdieren       II.Vogels       III.Kruipende dieren       IV.Amphibiën       V.Visschen       II.G e l    e     d I.Insekten       II.negithcDuizendpoota       III.Spinachtigen       IV.Schaaldieren       III.W o       r m IV.W e e       k V.S t e   k      VI.H o l       t VII.P r o       t

e d e e o

e

n i l d z

 

e h i o

D

r u e ë

i

e i r n

e

n d e

 

r

i n

D

e

g

i

n

e

e

n

Blz. 1–29 29–32 32 r e32 43–86 86–119 119–122 122–126 126–127 127–130 130–167 167 167–169 169 169–177 177–180 180 181 182

n

rvels. f = ellepee.ne = l needew elrv d  s. bo= tbrs neeb c .ah =ewsl  = vi d. k s. lnger = m .li hlnadied h = hn.teordwan = g .pji eebkaaps te . p =imddleovel. o = voetwort .nee= n k = btiueenb mn. s =eech mr .evan =ob . tbeenheups = en. ebjid = r .fjihcesni = k q . enente .  3raGeg.Fined nem etmanav  enbendwa= a  h.sc sdfoohroov = b . Gera 3. Fig. sch. m ned nev namaet , rdaa polkon eele tem snee raakeen’ en  dzuibloe ,ee iwjtlskane e erhien een deekb.regnaW reen ki  den lichaamsboudlw lig venev nabraad ki beh nad, erdin een vaw  mav ciah eh l too g ’t l opooraij v  ed siuhtad nav scenenh  dan mene  nurdnslp aadren, zooazoogdier eltu= u s ne F .leeb 4. Wig. l, oerve rweg ed p alvsthcizigee kt . ig . F en .4W reev,lo  ped gewrichtsvlakte izeg I .ne eB .ponkovt ziert chn vade l en bouwden itgnirhcvsrevene . T erdit hen va en csrev ed nehcssu dieren hillendergoo tnoebtsaa t md; venrsdeeichls ethceegrekjil n ach en ebeenvoorav nre sehbbilfeenrdaa pens eruwobdnal nekerps d ’t paarten; bij eeledamcathretstersn  ean voo v ,etraamenebsned F . gi .g1  .IS   ..1 terp achn. Fi ooteproov ,nne netoodeane  dreie drevenea sld eiv narund noemt men, amed net nav tehrbteneee dn;lee  h netamedel etsn en n m dej bin teee nelpme  ,orahslbove De ten.demaatseu taur nb dnko (, p) hitfdooahmav naH . tel ci paard e mensch, rluuat netnik ijvob nav ne etsne ledvieren gemats rpaa,nm neeetkij Baa p erdrun  ,dn eida po ellsch armen, de beenedsnetb eeen.n emgggser eterun edehlohliu tcs tchaamshont de lib teeeekohtl.eO  eenenrshe ie de,djizgur ed naa e staan beat e bevC()Zre gggme nur ne ,g .zgelez neok ot  ’rthaH) ( eier nowdr tedl  ijn. Bij de zoogd aaw ,edjd t’ nir dan e a lt ziikbue edm em tM(,)aa ganaaarmk.k) l (D O evdraw snhc I . .Isnede ovrse doorD .)eb ep reI( qjnziwa zdeenn re eno  nee savhctedoorche angsverlil t’ rood edensmen den vam aach  De lichaamsholtnez ji niw tegaln.te b Aeeetntke ed hcilsmaatloh de ort, ge dveri naveeel nil nedwamsaach restge nd roov tpe.dletseg ; nb = nrhemeltez  k =utuebsee;nh  mmo= house;lt pg ev =ohdn;etlucht = l; lrbeenoldk= s  ;rsippjn;eesbakkaenchssskaakredno = ku  neh rozinoatels trepen voorgestereipb neatse ,ta disr oogeafokbrurggd  esgohmere(rk)lte  = ne ; nh= hh .dlhnesreh da, teolerhtacar ednojilrsi dzfa dek ui hldpeoo;  negtspirenez jiDe beend paard.  s tiu sleednetoogr ie dd,answamhal cid nev naerts de uid;ngedk aa or bhoste lth BorM frev leedni door het middenriciahmahsloetO d  e edsnoren eordonalrevO . od ehcsg ig.  h). F g. 2 2. Fi iuhkneb ( kBloet be) n”negaor(“n  tein eklew ,taven uet dal moversehcv eliu,dtih rede es n b n  eenbe cil“maahnaat nedijn verbswand” zeinrvenenoed.nH  eeb ne ho nerednhescernd aa ; m enid ezo  redtinesmulamen gez eenlijkoh e,etl ed cil“amhaolsh”,teie dw ee revsrhclielnde lichaamsdeele ne ,ibnnaa rnen buitvan an, esta .neredneeb ne hsceevl, idhut ui  ned nor nahsle oofd, de Aan het hlv ,csee snediuh eenneve kmp man ; bholteuikh = b b hrra;m srht =  obzf; enbedeid m =bb ;etlotsrob =  hb = urineblaasrnfi ;rn= n ei;r De n. ed latem ben bs ;s = aahceebm  holtwee borten,tl etsohiuhkneb  dos al,  tu en eor csnehcss ni ,toh r het zoogenoemd eimddneir fM()rhe, rut  endhen ap t drareewood  w leO(,)tl esmoh nsch en me ij dke bzkiub ed naa tiuaachlie en edeijaasmawdn d ne ilhcand omsl. Deze w edne)nerhcseeb , zteenamor vn meh( neleeelv ,diugestatla ddeemnognde nj aaD  eiu.d ren endet zizwart ,tiwred ljeb e zenn ijstgeepregig legenev ilzesch en de inwendeevlt he d,uiedngaa peerts enee r doos erid ie hu.dD eblefaegst ,n  ihesc renp,omod ed rorooddens langscheene overif.g1 e  ssii  n an aar hrue ijgzd ed roow edevrelkolom of ruggegartab geersn,d ew rdve, er. .a oererein ed ed ne n.—Bomilt en rst-ohtlubkidrne eow hcsrellitlohev en dermdae ndt megnneedd s maneahls de lev eelen, aa ne tdjiwrev stM) (agmae  dusldivdnoo ktm ;v robuik de n int me ned rakmnaaa,l’ en en weer gebog eneapebedla aalp wet  zlkh ic eopet( hklob vekB)haal)mkan bui. De elev teeh nelamree  dat han vst okdarm (ok de slh ra,to  nneh tehen  ar t d lteevae etsndeg  tehevob rsthe boIn dld. deeei gn ,siloet geon ldeh ic zendniveb )hoB( etlo ring. Ik ga thansd  eovroanmats e ).CZie Zok oig f 2 .d neev ealkrn ensene rug hetgr( egem1  ,if.g an ateol ziug e r  d aveb edjreh ed t ehlev ro nee ne eg wij hetmen, dat b eddneeledn ki tee am zenerdi, keneserpkjb reilbeharst oree. Voahcil sed neleedndzoafr deies am  ,ta eid tiutalpomolf  oggruraegd oo redw reevklet wordt gevormd nav sa leks teh  e10,  3 De ).11n onmeel tif.gne( aamt ger skee of er wllveº. : 1et h ed enelelov dnegn uit deoofdzakeaa tnih ev lebtser wkeEl. ldteesgnemas si ,slevre weoemdogene zo ne d ,utkkeesnetb  elrvwee t agra dehcs nedlew ,lede scke dlholhedesnuleti edezti ;e lkt uilevela p ettneebkuts,nek de wervels, besatta .eDb vonets izewnaa slevrew scer vDe. jnzig evhlw reneedihll te rmenn voolteoov i tr tez  hciz wksveerden ee rd eii  nhlloet,nhillendede versc reé akdnheeenég nlijeiget elk metlohsmaaed naa e el. nl,chlie ensgohtl.eS hcdele zamen de ruggemerhsgretlorov  nemlthoene ug rmege arva, wa, O)g. 1( ifjiediuzkedb shamhaic lDe. asw ekarps nevob n tegenst, A), in( e if.g1  r guizdj e ltn aaaachhomsd nail eillev gn de wllenschi vernèi ji nslz reev veer wenigor ven eD .neod tsneid l  Onder dngelijk.lev nitdnes hcdeène n  igrn ttooilreo gnwuobdno ;s ov vrle b jirola men denzijnsch  oov nem e tsreertaan aenwelshal  dn tib jed nemsnch, het paard enzed eb ekertilek kjkinleMe. vin  atnevez nee ”neriegdoo“z deemnogez ooederv re jedn bid, e run het  ed slah regnjiztes an liss de,  redh laeol naegrvels; hl halswe ew n g ij z k ijnloo ezeD .neslevrew s alal i zevtijdle;sewvrg teh nu hae welselrvvos rev dnob .ned pOijk met elkanderatemilkjb wegele g.fi.  4haic (am kleraan ,)aw t’zijde ge de buik ,º2 .edekre dsiplgee di, ogbon  enee sla si tstaa t wep hert o pooe  naa,milhcvrlehciztem jiz  nenp toarnae  dgzrujiedd sed eisrk eert. Deze boog od tfeegmlevrew e Oe.lthomit hep v naddneb ood nevindg bech ht zies lc(,)iustetkevormige et doren sthc ed e sker narnain lrwtel ijtitshcu  )iz sb(kselsteesuitdwar stiusgnideleg raa pen een; enkkre voor de verbindietkeessld eien nennder wl,veoo zm gnd tev neegloeledar guitsingsee nla s rapnaed diinrbve det mng sleskeeted roov  zoe diogilchndle ed srev;nebjib venl niet eid tegatrenei  sflaawt teweggur en mDe. efheh scla ft awr biapras enrvel ook dus slevaa ,ew n eklenlge  dggruerewleji g k leee diznj de ribben, beweg