Naar een eerlijke en doelmatige prijsstelling in het vervoer

European Commission Secretariat-General

Sujets

• Transport in Europe

Informations

• Publié par: EUROPEAN-COMMISSION-SECRETARIAT-GENERAL
• Nombre de lectures: 15
• EAN13: 928277015
• Langue: Nederlandse
• Poids de l'ouvrage: 3 Mo

Extrait

Supplement 2/96
Naar een eerlijke en doelmatige
prijsstelling in het vervoer
Mogelijke beleidskeuzen voor het
internaliseren van de externe kosten
van vervoer in de Europese Unie Supplementen 1996
1/96 Programma van de Commissie voor 1996
Aanbieding door voorzitter Jacques Santer aan het Europees
Parlement
Resolutie van het Europees Parlement over het programma 1996
2/96 Naar een eerlijke en doelmatige prijsstelling in het vervoer — Mogelijke
beleidskeuzen voor het internaliseren van de externe kosten van vervoer
in de Europese Unie — Groenboek Bulletin
van de Europese Unie
Supplement 2/96
Naar een eerlijke en doelmatige
prijsstelling in het vervoer
Mogelijke beleidskeuzen voor het internaliseren
van de externe kosten van vervoer
in de Europese Unie
Groenboek
Dit document is opgesteld aan de hand van
document C0M(95) 691 def.
Europese Commissie Bibliografische data bevinden zich aan het einde van deze publikatie.
Luxemburg: Bureau voor officiële publikaties der Europese Gemeenschappen, 1996
ISBN 92-827-7015-X
© EGKS-EG-EGA, Brussel · Luxemburg, 1996
Overneming met bronvermelding toegestaan, behalve voor commerciële doeleinden.
Printed in Belgium Voorwoord
In de grote steden zijn de verkeersopstoppingen tijdens het spitsuur
tegenwoordig van een zodanige omvang dat het vaak langer duurt om de
stad te doorkruisen dan rond de eeuwwisseling met paard en wagen. De
opstoppingen beginnen het functioneren van het Europese vervoersysteem
ernstig te bemoeilijken; dit is zeer verontrustend aangezien een efficiënt
vervoersysteem een belangrijke bijdrage levert aan economische groei,
concurrentievermogen en werkgelegenheid. Ook wordt de ernst van de
door het vervoer veroorzaakte milieuproblemen en ongevallen meer en
meer duidelijk. Hoewel op bepaalde gebieden aanzienlijke verbeteringen
tot stand zijn gebracht, dringt dan ook steeds meer het besef door dat bij
ongewijzigd beleid de huidige ontwikkelingen in het vervoer op termijn
niet vol te houden zijn.
Het is zonneklaar dat een allesomvattend beleid vereist is om aan deze
situatie het hoofd te kunnen bieden. Investeringen in infrastructuur zullen
daarbij een belangrijke rol spelen en daarnaast zijn er nog heel wat
mogelijkheden om via technische normen alle takken van vervoer
milieuvriendelijker te maken. Tevens moeten het spoorvervoer, het
vervoer over de binnenwateren en de korte vaart beter gaan functioneren:
de voltooiing van de interne markt voor deze vervoertakken is daarbij van
fundamenteel belang. O&O-activiteiten zijn ook een middel om de
invoering van veilige, schone en efficiënte technologieën te stimuleren.
In het groenboek wordt aandacht besteed aan de prijsstelling, die naar
mijn mening een essentieel onderdeel is van het vereiste pakket beleids­
maatregelen. Deze benadering betekent een verschuiving in de prioritei­
ten, aangezien het vervoerbeleid tot dusver grotendeels steunde op directe
regelgeving. Hoewel de regelgeving op Europees niveau aanzienlijke
verbeteringen heeft opgeleverd en daaraan ook in de toekomst in veel
gevallen behoefte zal blijven bestaan, kan via een aangepaste prijsstelling
gerichter worden ingespeeld op de in ruimte en tijd sterk variërende
vervoerproblemen binnen de Unie. Ik ben er dan ook van overtuigd dat
geleidelijk een nieuw evenwicht binnen het vervoerbeleid moet worden
gevonden zodat op termijn een eerlijk en efficiënt prijsstellingssysteem
kan worden bevorderd.
Dit is van wezenlijk belang, aangezien vervoerkeuzen worden beïnvloed
door de prijzen en er aanwijzingen zijn dat in veel gevallen de prijs die de
individuele reiziger wordt aangerekend voor een bepaald traject niet in
verhouding staat tot de werkelijke kosten van de reis in de vorm van
schade aan infrastructuur en milieu, ongevallen en oponthoud voor
anderen. Het gevolg is dat op oneigenlijke gronden vervoerkeuzen
worden gemaakt. Wanneer de tarieven te hoog zijn worden te weinig
reizen; wanneer ze te laag zijn, is de omvang van de kosten voor
de samenleving groter dan de voordelen voor de individuele reizigers.
Daardoor wordt het vervoersysteem steeds inefficiënter en de prijsstelling
steeds oneerlijker, daar een deel van de kosten door anderen of door de
samenleving als geheel wordt gedragen.
S. 2/96 Aan de opstelling van dit groenboek ligt dan ook het streven ten
grondslag om praktische middelen te ontwikkelen om de prijs van het
gebruik van vervoer op efficiënte wijze te koppelen aan de kosten
daarvan, ten einde de consumenten en andere gebruikers van vervoerdien­
sten te stimuleren om de totale vervoerkosten terug te dringen. Het gaat
dus om een betere prijsstelling en niet om willekeurige lastenverzwaring.
In dit verband acht ik doorzichtigheid en doeltreffendheid van het hoogste
belang en billijkheid en verantwoording zonder meer onmisbaar.
Vanzelfsprekend kan de toepassing van deze principes in de praktijk tot
belangrijke veranderingen in het vervoerbeleid en de vervoerpatronen
leiden. Ik ben dus van oordeel dat diepgaand overleg nodig is om de
ontwikkeling van toekomstige initiatieven zorgvuldig voor te bereiden.
Dit is de reden waarom ik dit discussiestuk, wat dit groenboek eigenlijk
is, heb ingediend, en ik zou het op prijs stellen commentaar en suggesties
van allerlei categorieën reizigers en vervoerders uit alle Lid-Staten van
onze Unie te ontvangen.
NEIL KINNOCK
Lid van de Europese Commissie
S. 2/96 Inhoud
Samenvatting 9
1. Inleiding 13
1.1. De behoefte aan beleidsactie
1.2. De aan een nieuw evenwicht voor de beleidsstrategie 1
1.3. Doelstelling en strekking van dit document 15
2. De externe kostenfactoren van het vervoer6
2.1. Wat zijn externe kostenfactoren van het vervoer?
2.2. Waarom zijn de externe kosten van het vervoer belangrijk? 17
2.3. Hoe kunnen de van het worden
verminderd?
2.4. Hoe kunnen de externe kosten worden bepaald? 18
2.5. Wat zijn de belangrijkste externe kostenfactoren?9
3. Instrumenten ter beteugeling van de externe vervoerkosten 20
3.1. Criteria voor de keuze van instrumenten 2
3.2. Op de markt gebaseeerde en regelgeving0
4. Infrastructuurkosten en verkeersopstoppingen2
4.1. Waarom zijn kosten van infrastructuur en verkeersopstoppingen van
belang? 2
4.2. De bepaling en verrekening van infrastructuurkosten 2
4.2.1. Wat zijn infrastructuurkosten? 2
4.2.2. Op welke wijze moeten de infrastructuurkosten in rekening
worden gebracht?3
4.3. De kosten van verkeersopstoppingen: aard, omvang en
verrekening4
4.4. Congestieheffingen, doelmatig infrastructuurbeleid en het verhalen
van infrastructuurkosten 27
4.5. Hoe worden de kosten van de infrastructuur en congestie thans
verrekend?8
4.5.1. Verrekeningssystemen
4.5.2. Verrekening van de infrastructuurkosten: de weg, het spoor
en de binnenwateren9
4.6. Verrekening van de kosten van de wegeninfrastructuur en van
verkeersopstoppingen: beleidsconclusies 30
4.6.1. De lange termijn
4.6.2. De korte en middellange termijn1
5. Verkeersongelukken 33
5.1. Inleiding
5.2. Regelgevingsbeleid heeft geleid tot een aanmerkelijke daling van
het aantal ongelukken4
S. 2/96 5.3. De kosten van wegongelukken voor de Unie 34
5.4. Mogelijke economische instrumenten die de kosten dichter bij de
gebruikers brengen 35
5.5. Wegongevallenverzekeringen in de Unie
5.6. Op weg naar een eerlijke en doelmatige prijsstelling voor
ongelukken7
5.7. Beleidsconclusies
6. Door het vervoer veroorzaakte luchtverontreiniging 39
6.1. Van het vervoer afkomstige emissies: niveaus en tendensen
6.2. De kosten van luchtverontreiniging 40
6.3. De huidige beleidsaanpak: reikwijdte en grenzen van regelgeving 41
6.3.1. De huidige beleidsaanpak
6.3.2. Grenzen van de huidige beleidsaanpak: gedifferentieerde
oorzaken en gevolgen van luchtverontreiniging binnen
Europa 42
6.4. Vermindering van de van het vervoer afkomstige emissies:
aangrijpingspunten
6.5. Economische instrumenten als aanvulling op de bestaande
regelgevingsaanpak3
6.5.1. Verdere vooruitgang bij het verleggen van de kosten van
luchtverontreiniging naar de gebruikers 4
6.6. Beleidsconclusies5
7. Geluidshinder 48
7.1. Inleiding 48
7.2. Bestaande wetgeving is slechts gedeeltelijk geslaagd 48
7.3. De kosten van het verkeerslawaai 49
7.4. Economische instrumenten 49
7.5. Beleidsconclusies 50
8. Externe kostenfactoren van het vervoer: kosten en
beleidsmogelijkheden 52
8.1. Samenvatting van de beschikbare gegevens over externe kosten 5
8.2. Internalisatie van de kosten, een wezenlijk bestanddeel van een
vervoersstrategie4
8.2.1. Billijkheidsoverwegingen7
8.2.2. Concurrentievermogen en werkgelegenheid 58
8.3.
Geleidelijke invoering van beleidsinstrumenten: prioriteiten9
9. De invalshoek van de Gemeenschap 63
9.1. Wanneer en waarom is EG-interventie nodig? 63
9.2. De volgende stappen 65
10. Slotpunten 67
Literatuurverwijzingen 69
S. 2/96 Bijlagen
Bijlage 1 — De doelmatigheid van op prijs gebaseerd vervoersbeleid 73
Bijlage 2 — De inschatting van de geldswaarde van de externe kosten 77
Bi