Gelijke kansen voor vrouwen en mannen in de Europese Unie

European Commission Directorate-General For Employment Social Affairs And Inclusion

Sujets

• Egalitarianism
• Women's rights
• Sociologie, société et politique

Informations

• Publié par: EUROPEAN-COMMISSION-DIRECTORATE-GENERAL-FOR-EMPLOYMENT_SOCIAL-AFFAIRS-AND-INCLUS
• Nombre de lectures: 17
• Langue: Nederlandse
• Poids de l'ouvrage: 37 Mo

Extrait

Gelijke kansen voor vrouwen
en mannen in de Europese Unie
1996
Werkgelegenheid & sociale zaken
Europese Commissie Gelijke kansen voor vrouwen
en mannen in de Europese Unie
Jaarverslag 1996
Werkgelegenheid & sociale zaken
Gelijke kansen
Europese Commissie
Directoraat-generaal werkgelegenheid, industriële betrekkingen en sociale zaken
Eenheid V/D/5 Nog veel meer gegevens over de Europese Unie vindt u op Internet via de Europaserver (http://euro-
pa.eu.int).
Bibliografische data bevinden zich aan het einde van deze publikatie.
Luxemburg: Bureau voor officiële publikaties der Europese Gemeenschappen, 1997
ISBN 92-827-8240-9
© EGKS-EG-EGA, Brussel · Luxemburg, 1997
Overneming met bronvermelding toegestaan, behalve voor commerciële doeleinden.
Printed in the United Kingdom INHOUD
VOORWOORD 5
SAMENVATTING 7
DEELI
HOOFDSTUK 1 PARTNERSCHAP INEEN VERANDERENDE SAMENLEVING 15
1.1 Mainstreaming en integratie 15
1.2 Structuurfondsen en gelijke kansen 21
1.3 Sociale dialoog en sociale partners8
HOOFDSTUK2 VROUWEN EN MANNEN IN EEN VERANDERENDE ECONOMIE 29
2.1 Gelijke kansen en economie 29
2.2 De Europese werkgelegenheidsstrategie
en nationale meerjarenprogramma's 42
I 2.3 Bedrijfsleven en vrouwelijke ondernemers 54
HOOFDSTUK3 WERKEN GEZINSLEVEN 57
3.1 De gevolgen van kinderen voor het werk van hun ouders 57
3.2 Ouderschapsverlof 63
3.3 Individualisering van de rechten 70
HOOFDSTUK 4 BEVORDERING VAN EEN EVENWICHTIGE DEELNAME
AAN DE BESLUITVORMING 77
4.1 Huidige situatie van vrouwen in de besluitvorming 77
4.2 Waarom is een evenwichtige deelname van vrouwen
en mannen noodzakelijk? 80
4.3 Strategieën voor het opnemen van meer vrouwen
in de politieke besluitvorming2
4.4 Europese wetgeving en initiatieven5
4.5 Vrouwen in deg binnen vakbonden 9HOOFDSTUK5 VROUWEN IN STAAT STELLEN HUN RECHTEN UIT TE OEFENEN 95
5.1 Uitoefening van rechten 95
5.2 Het toepassen en uitvoeren 103
5.3 Huidige stand van de communautaire rechtsmiddelen 106
DEEL 2
HOOFDSTUK 6 DE VOORUITGANG VAN PEKING 113
6.1 Het voorbereidingsproces van Peking 113
6.2 De Conferentie 120
6.3 De bijdrage van de niet-gouvernementele organisaties 121
6.4 Na de Conferentie - tenuitvoerlegging van het actieplatform
LIJST VAN GRAFIEKEN
129
LIJST VAN KAARTEN
130
LIJST VAN BRONNEN 131 VOORWOORD
Gelijke kansen voor vrouwen en mannen is een thema dat vanuit diverse oogpunten en in zeer uiteenlopende vormen is
behandeld. Dit is echter het eerste verslag dat het Gemeenschapsbeleid inzake gelijke kansen als geheel bestudeert. Het is
bedoeld voor een breed publiek, niet alleen voor diegenen die belast zijn met het gelijkekansenbeleid, maar ook voor diege­
nen die verantwoordelijkheden dragen op het gebied van werkgelegenheid, sociale zaken, industriële betrekkingen en
onderwijs- en opleidingsbeleid op Europees, nationaal en/of regionaal niveau. Dit verslag is ook interessant voor leden van·
het Europees Parlement, de sociale partners, universiteiten en onderzoekcentra, kortom voor al diegenen die betrokken zijn
in het huidige debat over gelijke kansen.
De Commissie heeft het voornemen deze tekst te publiceren als eerste in een reeks van jaarverslagen over gelijke kansen
in de Europese Unie. Zij streeft hiermee drie hoofddoelen na: zichtbaarheid geven aan het communautaire beleid inzake
gelijke kansen voor vrouwen en mannen (zichtbaarheid), stimuleren van het debat over de vorderingen die moeten worden
gemaakt en het te ontwikkelen beleid (strategie) en ten slotte een referentiepunt bieden voor de Commissie, de Lid-Staten
van de Europese Unie en de kandidaten voor het lidmaatschap (convergentie).
Dit verslag bespreekt de vooruitgang op het niveau van de Lid-Staten en de Unie en dient daarbij als monitoringinstru-
ment voor gelijke kansen. Het verstrekt de lezer informatie over diverse onderwerpen die met gelijke kansen verband hou­
den. De structuur weerspiegelt globaal het vierde communautaire actieprogramma inzake gelijke kansen (deel een) en
behandelt vijf hoofdthema's: partnerschap in een veranderende samenleving, vrouwen en mannen in een veranderende eco­
nomie, combinatie van werk en gezinsleven, bevordering van een evenwichtige deelname aan de besluitvorming en de uit­
oefening van de rechten van vrouwen. Het tweede deel van de jaarlijkse verslagen is bedoeld om een specifiek thema in het
„gelijkekansendebat" te behandelen. Dit jaar is gekozen voor de Wereldvrouwenconferentie van de Verenigde Naties
(Peking, september 1995).
Er is grote nadruk gelegd op Europese en nationale tendenzen. Gestreefd is naar een evenwicht tussen beide. Informatie
over nationale (en regionale) zaken en gebeurtenissen werd verzameld met onder meer de hulp van het Raadgevend Comité
inzake gelijke kansen voor vrouwen en mannen. Ik wil hierbij de leden van dit comité hartelijk voor hun medewerking
danken.
Meer informatie over de integratie van de gelijke kansen in het communautaire of nationale beleid kan in andere, door
de Commissie gepubliceerde, jaarverslagen worden gevonden, zoals het verslag „Werkgelegenheid in Europa", het activitei­
tenverslag over het programma SOCRATES, het programma LEONARDO DA VINCI of „Jeugd voor Europa III".
Dit verslag zal op communautair niveau door vele betrokkenen bij het gelijkekansenbeleid worden besproken. Ik hoop
dat dit en de volgende verslagen zullen bijdragen aan de vooruitgang op het gebied van de gelijke kansen voor vrouwen en
mannen.
Padraig Flynn
5 SAMENVATTING
Gelijke behandeling van vrouwen en mannen
wordt onmiskenbaar gezien als basisbeginsel van
democratie en respect voor de mens. De
Gemeenschap heeft vanaf haar oprichting het
beginsel van gelijk loon voor gelijk werk erkend
en op basis daarvan een samenhangende reeks
wetsinstrumenten ontwikkeld die gelijke rechten
op toegang tot de arbeidsmarkt en de beroepsop­
leiding, gelijke arbeidsomstandigheden en in
grote mate gelijke sociale bescherming moeten
waarborgen.
Teneinde gelijke behandeling in de praktijk te
bevorderen heeft de Gemeenschap sinds de jaren
tachtig specifieke actieprogramma's uitgevoerd,
die ondanks beperkte begrotingsmiddelen toch
een substantieel domino-effect hadden, omdat zij
hebben aangezet tot aanvullende acties door de
afzonderlijke Lid-Staten. Voorts heeft de
Europese Raad van Essen (december 1994) ver­
klaard dat de bevordering van gelijke kansen voor
vrouwen en mannen, samen met de strijd tegen
de werkloosheid, een van de hoofdprioriteiten
van de Europese Unie en de Lid-Staten vormde.
De Commissie heeft gelijke kansen een van de
belangrijkste overwegingen in de ontwikkeling
van al haar beleidsvormen genoemd. Daarom
raakt dit thema thans alle overige beleidsterreinen
- het is een „mainstreaming"-beleid geworden dat
door iedereen moet worden toegepast.
Deze ambitieuze aanpak werd gepresenteerd in
de Mededeling van de Commissie waarin het
vierde actieprogramma voor gelijke kansen voor
vrouwen en mannen (1996-2000) werd voorge­
steld en is bekrachtigd in een besluit van de
Raad1. De goedkeuring van het actieprogramma
werd in februari 1996 gevolgd door de
Mededeling van de Commissie „Integratie van de
Besluit van de Raad van 22.12.1995, PB L 335 van
30.12.1995.
7 SAMENVATTING
gelijke kansen voor vrouwen en mannen in alle specifieke behoeften, zal bijdragen tot gelijke
communautaire beleidsvormen en acties"2. kansen.
Dit jaarverslag over gelijke kansen voor vrou­ In de loop der tijd kan men een verschuiving
wen en mannen in Europa werd in het witboek waarnemen van de bevordering van positieve
van de Commissie, „Europees Sociaal Beleid ­ actie voor vrouwen naar een grotere nadruk op
toekomstige acties voor de Unie"(1994)3 aange­ „mainstreaming". „Mainstreaming" betekent niet
kondigd. Het biedt een overzicht van de ontwik­ het einde van het beleid van positieve actie. Zij
kelingen op het terrein van de gelijke kansen op vullen elkaar aan en moeten tezamen worden
nationaal en Europees niveau en kan daarom die­ gehanteerd. Dit proces valt niet alleen op in de
nen als monitoringinsttument voor het gelijke­ drie communautaire actieprogramma's, maar ook
kansenbeleid ­ een essentiële vereiste voor „main­ in het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid en in
streaming". de Lid­Staten. „Mainstreaming" was ook een van
de hoofdthema's op de conferentie van Peking,
waaraan de Unie een significante bijdrage heeft
geleverd (zie hoofdstuk 6).
HOOFDSTUK ι De toepassing van een sttategie van „main­
streaming" is een ingewikkeld en langdurig pro­
ces, dat een grote verscheidenheid aan benade­
ringswijzen vereist. Het vergt bijvoorbeeld een PARTNERSCHAP
analyse van de huidige situatie om de verschillen­
de gevolgen van het beleid voor vrouwen en man­
INEEN nen vast te stellen; alsmede een uitsplitsing van
gegevens en verstrekte financieringsmiddelen
naar geslacht en een evenwichtige samenstelling VERANDERENDE
van de besluitvormingsorganen.
SAMENLEVING Het vraagt om de mobiliser