Casau perdut

Bernat Manciet

Description

Un líber chicòi entà-d un plaser grand e que i cap ua pròsa de las bèras ! Si de-còps la poesia de Bernat Manciet e dèixa hred lo legidor per tant d’estar pro “clusa”, la pròsa soa, au contra, be’s dèixa presar com un bon vin claret de Gasconha !...

Lo son parlar negue de la Lana-Gran, esquèrr e retrèit, que l’a sabut hauçar, xens nat trabuc, au nivèu d’ua lenga literària d’excepcion.

Casau perdut, aqueths intemporaus cortets soviéners de l’autor deu Gojat de noveme, que son ua de las jòias de la literatura gascona deu sègle XXau.

Tot gascon qui sap la soa lenga, haut o baix, que diuré aver legit aqueth cap-d’òbra. Qu’es atau tabé que’s sent la necessitat de sauvar un país e ua lenga qui pòden har escríver tan bèras pajas...

Bernat Manciet, vadut a Sabras en 1923, se morí au Mont-de-Marçan en 2005. Qu’estó un deus escrivans mages de l’arrevitada de las letras d’òc de la segonda part deu sègle XXau.

Sujets

• Littérature
• Fiction
• Biographie
• Gascon

Informations

• Publié par: Editions des Régionalismes
• Nombre de lectures: 5
• EAN13: 9782824053738
• Langue: Occitan (post 1500); Provençal
• Poids de l'ouvrage: 2 Mo

Extrait

isbn

Tous droits de traduction de reproduction et d’adaptation réservés pour tous les pays.
Conception, mise en page et maquette : © Eric Chaplain
Pour la présente édition : © edr/ EDITION S des régionalismes ™ — 1986/2010/2020
Editions des Régionalismes : 48B, rue de Gâte-Grenier — 17160 cressé
ISBN 978.2.8240.0120.3 (papier)
ISBN 978.2.8240.5373.8 (numérique : pdf/epub)
Malgré le soin apporté à la correction de nos ouvrages, il peut arriver que nous laissions passer coquilles ou fautes — l’informatique, outil merveilleux, a parfois des ruses diaboliques... N’hésitez pas à nous en faire part : cela nous permettra d’améliorer les textes publiés lors de prochaines rééditions.






AUTEUR

bernat MANCIET




TITRE

CASAU PERDUT






A le mia prauba mair
au temps deu nòste casau
qu’èra enqüèra lo temps
on morívan d’amor
e que manquè morir
de l’aver perdut.
I. Lo harpaire
E n vienent vielh, me brombi tostem mès deu pair. De le sua ombra immensa, ond anèvi. Mon pair que se convienè au Mont. «  Es Paris ende jo  ». Que n’aimèva les idèas ultra-modèrnas, les parets ancianas, estrangladas e de penent, ond los meitadèrs s’i amaguèvan vénder, acholats, le poralha e lo cresson, e les flors, un còp l’estiu, dont a le carrieròta quilhada en hadèn un gave de vriulet e de jaune.
Lo mon pair que s’estanquèva mantun còp. Que ralhèva, suu pont deu Midor, dab los qui conéixen, qui sàben lo prètz d’ua proprietat o d’ua frasa ; qui estíman tau o tau fortuna, a vista de nas, e véden lunh dens los dosatges deus ministèris ; los dont cridèvan contra le telefonia xens hiu, e d’autas invencions. Gent de sopçonament e d’avís dont eth los escarniva un chicòt en bèth los parlar. E, l’imperiala talhada, ironic e fièrr, que passèva au miei deus caulet rois, deus plants de prüèrs e de coeixa-madama, de les embradas d’iranjas, de les cujas, espansadas, hartas de semenças blasidas. E que tirava lo son carnet, per escríver signes sonque ; car en «  calcul mental  » digun li podè pas har, medix, a l’aute arriu deu Mont, l’òmi de l’aubèrja dont adicionèva d’ua len : « 40 sòs e 40 sòs, cinc liuras e 40 centimes, e 3 liuras, oeit quaranta, e ua pistòla dab 10 sòs, disenau liuras qüate-vint… ». Un jorn, lo mon pair li balhè dètz sòs de rèste, entà véder si los-i torn’ré…
Que hadè, après, per lo plaser, un destorn a les arcadas, ua cala estrenhuda e enconeixuda, en plen dens le vila, dont deixèva càder guiralandas de vinha e esborrassejadas d’arròsas, esparvoladas de les irondas.
S’avè hèit un estile, e se’n trufèva. Le calavata, mes dehet mau calicotada, le camisa espessa deu Victor Hugo d’après Jersey. Que s’èra disputat un còp, a Raon-l’Étape, dab lo « Tigre », e lo Clemenceau qu’apareixèva de temps en temps, dens son espiar d’acèr. Que hadè esprès de pausar davant lo fotografe deu mercat, dab jo e dab lo ridèu d’un paisatge usat, entà, a le sua mòda, «  har pòur a l’aparelh  ».
E que tornèvam deu Mont, los sers de dimarç, cargats deus libis bon conde de les edicions «  Gründ », de veires verds crompats aus permèrs còpa-vaixèra d’alavetz, e aquí calavatas viradas e arreviradas dens lo grand parsòl roi, e aquí flors entà le mair, e pijons febrós tots, e cauças ende jo, Spèrt 1932, dont se podèn pas méter, un còp arribats a casa, pramor de les colors, e aquí tracts per les eleccions de Robèrt Prieur o deu D r Bezès.
Qu’èra « l’expedicion deu Tonkin », çò didè lo pair. Divèm, entà tornar a le Mona-Six blura, tota en gòda deus sons ridèus carrelicats a les frinèstras, e deus pòrta-flòcs en cristau, arrestà’s a le terrassa deu « Commerce », apialats los paquetrons.
— Entà jo, çò didí, un bock.
Mon pair, silenciós, vedè que le mair m’avè en balas abituat a les grenadinas.
— Mes adara, çò didè, cara’t.
Que se tirèva lo xapèu, e lo harpaire que passèva. Èra un vielh, cap en avant, pramor de le sua harpa daurada a l’esquia. Les autòs que clacsonèvan, les permèras radiòs que parasitèvan, lo mond hadèn un flume de horra-borra.
Lo gent deixèva eslissar le sua harpa de l’espalla, s’asseitèva suu pliant, e a mans plenhas e dab los nèrvis, e dab dehet de cap, hadè s’envolar los soms de hoelha, los soms d’aiga.
— Tira-te lo capèth, çò comandèva lo pair.



II. Lo pomèr
P ausa qu’estó...